Hij praat rustig, in het Engels met af en toe een woordje Nederlands. De man die door een groep Syrische activisten in Amsterdam werd aangewezen als IS-strijder, wil zijn verhaal doen. Hij wil reageren op berichten van Nieuwsuur en de Volkskrant. "Ik wil mezelf verdedigen, mijn naam zuiveren."
Leden van de actiegroep Raqqa is Being Slaughtered Silently zeggen dat ze hem op 14 september op een informatieavond in debatcentrum De Balie in Amsterdam herkenden als IS-strijder. De Syriër wilde niet door hen gefotografeerd worden, verliet het pand en fietste weg.
In november berichtten de Volkskrant en Nieuwsuur over die bewuste avond. Volgens die berichten verblijft de 31-jarige Syriër op valse papieren in Nederland. Bronnen rond veiligheidsdiensten noemen hem een "zwaar geval". Hij reisde onder een valse naam naar Nederland en wordt al langer in de gaten gehouden door de AIVD.
Maar volgens de Syriër wordt hij onterecht beschuldigd. De Syriër, die zich Aziz noemt, wil niet gevonden worden door het Syrische regime en daarom alleen anoniem met Nieuwsuur praten. Hieronder zijn verhaal.
"Iemand in De Balie beschuldigde mij ervan dat ik voor IS heb gevochten. Dat is niet waar. Ik ben al meer dan drie en een half jaar in Nederland en zat daarvoor een jaar in Istanbul. Dus ik verliet Syrië al toen IS daar groot werd. Ik was geschokt. Ik heb mijn leven hier, mijn werk. Dit kan alles kapot maken."
Aziz zegt dat hij uit de buurt van Raqqa komt en naar de informatieavond in Amsterdam kwam omdat daar een film werd vertoond over Raqqa. "Na de film kwam één van hen naar mij toe. Hij wilde een foto maken. Ik gaf hem geen kans, ik wil niet dat het regime weet dat ik in Holland ben."
"Ze vroegen me: waar kom je vandaan? Ik zei: uit Tapka, naast Raqqa. Ik noemde mijn naam en de naam van mijn stam. Ik gaf antwoord op al hun vragen. Maar toen ze een foto wilden maken, weigerde ik."
Ik begrijp de zorgen. En zeker omdat IS nu heeft verloren en mensen deze kant op komen.
We praten uitvoerig met de Syriër over zijn verleden. Over zijn tijd in Syrische gevangenissen en hoe hij zich later aansloot bij een groep strijders, die het opnamen tegen het regime van president Assad. "Ik las boeken over Syrië en de regering, over sjiitische moslims en soennitische moslims. Verboden boeken. Daarvoor werd ik samen met anderen uit mijn leesclub opgepakt."
Hierna zou hij zes jaar vast hebben gezeten. "Eerst in een gevangenis van de geheime dienst en daarna in de Saydnaya-gevangenis. De ergste gevangenis ter wereld. Ik zat er vier en een half jaar vast."
"Het ergste is de geheime dienst. Je bent voor hen geen mens, je bent niemand. Ze vermoordden mensen voor onze ogen..." Hij lijkt het moeilijk te krijgen door de herinnering. "Kunnen we even stoppen? Ik ben misselijk."
Even later vertelt hij verder. "Ik ben ook gemarteld. Ik zag jarenlang geen zon. Ik zat anderhalf jaar onder de grond. Er was geen toilet. De cel was piepklein. Je kon er nauwelijks slapen."
Hoe kwam hij in Nederland?
Hij kwam in 2011 vrij nadat Assad hem en andere gevangenen gratie had verleend, zo vertelt de Syriër. Hij dook onder bij een radicale groep rebellen, Ahrar al-Sham. Deze groepering streeft een islamitische staat na. Maar de groep is volgens deskundigen in ideologie minder strikt dan Al-Qaida en Al-Nusra.
Hij wist uiteindelijk met valse papieren in 2014 naar Nederland te vluchten en kreeg hier asiel. "Ik werk nu al bijna twee jaar in een café in Amsterdam."
Hoe gevaarlijk is hij?
De Syriër zegt dat hij nooit een wapen in handen heeft gehad en niet heeft gevochten. Toch kan zijn tijd bij de radicale rebellengroep de reden zijn dat Nederlandse veiligheidsdiensten hem in de gaten houden.
Ook zijn tijd in de beruchte Saydnaya-gevangenis maakt hem verdacht, omdat daar ook veel latere IS-strijders hebben vastgezeten. Dat weet ook de Syriër zelf. "Ik begrijp die zorgen. En zeker omdat IS nu heeft verloren en mensen deze kant op komen. Maar ik ben gekomen in de tijd dat IS de sterkste groep was in Syrië. Ik had daar niets mee te maken. Ik ben hier al drie en een half jaar."
Ook al wordt hij in de gaten gehouden, hij wordt niet opgepakt en verder met rust gelaten. De Syriër zegt niets te merken van de observatie. "Ik heb niets te verbergen. Ik ben blij dat ze me in de gaten houden. Als ze iets tegen me hebben, dan weten ze me te vinden."
