ICT-problemen, achterstanden met herkeuring van zieken en beperkte arbeidsbemiddeling: het UWV, de uitkeringsinstantie voor werklozen en arbeidsongeschikten, ligt al tijden onder vuur. De Algemene Rekenkamer deed in opdracht van de Tweede Kamer onderzoek en concludeert dat het UWV door politieke keuzes de afgelopen jaren is verzwakt.
De problemen beginnen als het eerste kabinet Rutte het budget voor de dienstverlening halveert. Werkzoekenden worden daardoor minder goed begeleid. Dat terwijl een economische crisis over Nederland raast en het aantal werklozen snel stijgt. Kortom: meer werk voor het UWV met minder geld.
Vanaf 2012 moeten de meeste werkzoekenden zelf via de computer op zoek naar een baan. Werkzoekenden zijn aangewezen op de site werk.nl, maar worden geconfronteerd met storingen, verouderde vacatures en 'passende' vacatures die helemaal niet passend zijn.
In de jaren daarop wordt er geld vrijgemaakt om specifieke doelgroepen toch meer persoonlijk te gaan helpen. Maar de digitale dienstverlening blijft een probleem. Het valt de Rekenkamer op dat de financiering om de ICT problemen op te lossen, nog steeds niet rond is.
Kerntaken in gevaar
Doordat het UWV niet goed bijhoudt hoeveel tijd en geld de uitvoering kost, ontstaat er ruis tussen de gesprekken met de top van het UWV en het ministerie Sociale Zaken. De minister van Sociale Zaken moet hier beter op toezien.
De Algemene Rekenkamer oordeelt dat het UWV de komende twee jaar niet zal omvallen, maar dat het op langere termijn niet duidelijk is of de instantie zijn werk goed kan blijven doen en of ze nog een bezuiniging aankunnen. "Als er niet wordt ingegrepen, loopt het een keer spaak met een van de kerntaken", zegt Kees Vendrik van de Rekenkamer.
Verder keek de Rekenkamer ook naar de herbeoordeling van arbeidsongeschikten. De achterstanden zijn weliswaar minder geworden de afgelopen jaren, maar de doelstelling is niet gehaald.
Fraude
Tot slot handelt het UWV klachten of meldingen van fraude heel slecht af. 21.400 meldingen van vermeende fraude uit 2014 en 2015 zijn niet onderzocht. Pas in 2016 kwamen ze erachter dat niemand deze klachten had opgepakt.
Dit laat zien dat er geen goede communicatie is, het controle orgaan niet goed werkt en ook het ICT-systeem niet op orde is.
Toch is de Rekenkamer redelijk positief: het UWV voert zijn taken adequaat uit, maar heeft wel last gehad van de veranderende politieke ambities, wat ten koste is gegaan aan het begeleiden van werklozen.
