De Nijmeegse arts Floris van den Berg verbleef 14 maanden op een van de meest afgelegen plekken ter wereld. Hij en nog elf expeditieleden trotseerden op de Zuidpool temperaturen van -80 en zagen maandenlang geen zon.
Van den Berg verbleef op de Zuidpool in opdracht van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA), die bezig is reizen naar Mars voor te bereiden. De andere wetenschappers deden onderzoek voor andere organisaties.
De groep bracht ruim tien maanden door in volledig isolement. Niemand kon hen daar bereiken, noodgevallen moesten ze zelf oplossen. Ieder expeditielid had een eigen rol op de basis: er was bijvoorbeeld een kok, een technicus, loodgieter, chirurg en een meteoroloog.
Van den Berg bestudeerde het gedrag van de groep internationale wetenschappers. Wat doen isolatie, extreme kou, weinig daglicht en zuurstof met mensen en de groepsdynamiek?
Zo testte hij tijdens het verblijf of de expeditieleden na verloop van tijd nog in staat waren om ingewikkelde handelingen uit te voeren, zoals het koppelen van twee ruimtevaartvoertuigen in een flightsimulator. Dat bleek steeds minder goed te gaan.
Ook hield hij het gedrag van de andere wetenschappers in de gaten. Hoe verliep de interactie na maanden op elkaars lip zitten? Na bijna een jaar vertelde de arts dat het vooral op sociaal gebied zwaar was. "De sfeer is inmiddels onder het vriespunt."
Na een ijskoude winter met temperaturen van -70 graden, kon er in november weer voor het eerst een vliegtuig landen. "Eindelijk zagen we weer andere mensen, na een hele tijd dezelfde te hebben gezien."
De basis Concordia, een Frans-Italiaans onderzoekscentrum, ligt in een uitgestrekte witte sneeuwvlakte. Omdat de basis 3200 meter boven zeeniveau ligt, is er ongeveer dertig procent minder zuurstof in de lucht. Dat maakt deze plek interessant voor simulatie van een reis naar Mars.
Van den Berg heeft bergen data verzameld die hij de komende tijd gaat analyseren. De ESA heeft dankzij het onderzoek meer kennis over wat er gebeurt met het menselijk lichaam in extreme omstandigheden die vergelijkbaar zijn met een langdurige ruimtereis.
