Na de brexit en de verkiezing van Donald Trump als de nieuwe Amerikaanse president, zijn de ogen van de wereld vandaag gericht op Italië en Oostenrijk. De Oostenrijkse presidentsverkiezingen zijn beslist in het voordeel van Alexander Van der Bellen, de kandidaat van de Groenen.
Nieuwe president
Aan twee kanten van de Italiaans-Oostenrijkse grens liggen de dorpen Vipiteno en Gries am Brenner. Hoewel ze amper twintig kilometer uit elkaar liggen, stemden de Alpendorpen vandaag over twee heel verschillende dingen.
In het Italiaanse Vipiteno beslist de bevolking mee over een grondwetswijzing, de burgers van Gries am Brenner bepaalden met de rest van de Oostenrijkers wie de nieuwe president van het land wordt.
We laten ons niet meer zeggen wat we moeten vinden en denken.
De twee stemmingen in Italië en Oostenrijk hebben op het eerste gezicht niets met elkaar te maken. Toch spelen vergelijkbare thema's een rol. Grote groepen burgers zijn het aan beide kanten van de Brennerpas niet eens met de koers van de regerende middenpartijen. De verkiezingen zijn een uitgelezen kans om af te rekenen met het politieke establishment en een andere koers in te zetten.
Een van de mensen die een andere richting bepleiten is cafébaas Helmuth Detassis. Hij is voorzitter van de rechts-populistische FPÖ in de omgeving van Gries am Brenner. "Het kan zo niet langer in dit land", zegt hij.
"We laten ons niet meer zeggen wat we moeten vinden en denken. Dat is jarenlang gebeurd en die tijd is nu voorbij. Hier aan de grens is een ongecontroleerde instroom van vluchtelingen. We moeten daar weer controle over krijgen. Ook moet de politiek veel meer doen om de werkloosheid te bestrijden."
Oostenrijk deed vandaag de presidentsverkiezingen van het afgelopen voorjaar over. In mei won Van der Bellen ook al van Norbert Hofer van de FPÖ. Met een miniem verschil van dertigduizend stemmen.
Toch werd hij vanwege onregelmatigheden bij de verkiezingen niet beëdigd als president. Omdat de briefstemmen niet goed waren geteld, moesten de Oostenrijkers vandaag opnieuw kiezen tussen de twee kandidaten. Maar ook vandaag won Van der Bellen, zo lijkt het.
De linkse oud-burgemeester van Gries am Brenner Andreas Hörtnagl hoopte al op een overwinning voor Van der Bellen. "Rechts is overal in Europa in opmars. Van mij hoeft Oostenrijk daar niet weer een keer slachtoffer van te worden. Door de hetze die overal wordt bedreven, kan ik begrijpen dat mensen bang zijn voor vluchtelingen, maar eigenlijk zijn daar in Oostenrijk geen problemen mee."
Aan de andere kant van de Brennerpas gingen Italianen vandaag ook naar de stembus. Zij stemmen officieel alleen over een reeks veranderingen in de grondwet, maar in feite gaat het over de politieke toekomst van het land. Premier Matteo Renzi heeft aangekondigd op te stappen als de Italianen zijn voorstellen afwijzen.
Renzi wil de Italiaanse grondwet, die stamt uit 1948, aanpassen om een einde te maken aan de stroperige besluitvorming in het land. De belangrijkste maatregel is inperking van de macht van de Senaat, de Italiaanse Eerste Kamer.
Die is nu net zo machtig als de Tweede Kamer en kan elke wet torpederen. En dat gebeurt vaak, waardoor nieuwe wetten eindeloos tussen beide kamers heen en weer schieten. Daarnaast verschuift een deel van de macht die nu bij regio's ligt naar de centrale overheid.
De grootste problemen in Italië zijn de corruptie en de mafia, daar moet Renzi eens wat aan doen.
In het Italiaanse Vipiteno is Paul Köllensperger, van de populaire Vijfsterrenbeweging van komiek Beppe Grillo, fel tegenstander van de plannen van Renzi. "Er is geen grondwetshervorming nodig. In de hele geschiedenis zijn maar twee regeringen in de Senaat gevallen. De grootste problemen in Italië zijn de corruptie en de mafia, daar moet Renzi eens wat aan doen."
Andere politici voeren juist campagne voor de hervormingen van de premier. Karl Polig van de lokale regeringspartij SVP legt uit waarom. "Staatshervormingen in Italië zijn dringend nodig, want we hebben sinds de Tweede Wereldoorlog al meer dan zestig regeringen gehad. Voor de toekomst van dit land is het belangrijk dat Renzi aanblijft."
Bij een nee-stem is de kans groot dat er vervroegde verkiezingen komen in Italië en komt ook een Italiaans vertrek uit de euro dichterbij, zo is de vrees.
