Staakt-het-vuren: Syrië beleeft een rustige nacht

De eerste nacht van de wapenstilstand in Syrië is redelijk rustig verlopen. "Voor het eerst in vijf jaar is het rustig in en om hoofdstad Damascus. Ook zijn er geen Russische vliegtuigen opgestegen voor bombardementen", aldus NOS-verslaggever Lex Runderkamp. Wel was er vanochtend een bomaanslag met twee doden in de stad Salamiyeh, maar volgens Runderkamp kan dat niet als een schending van het bestand worden beschouwd.

Om 23.00 uur vrijdagavond is de wapenstilstand ingegaan. Afgesproken is dat een groot deel van de strijdende partijen twee weken lang de wapens laat rusten. Alleen de strijd tegen IS, al-Nusra en andere groepen die door de Verenigde Naties als terreurorganisaties worden beschouwd, gaat door.

Vooralsnog lijken de partijen zich aan het staakt-het-vuren te houden. In de uren ervoor werd vooral op diverse plaatsen in West-Syrië nog gevochten, maar sinds het ingaan van het bestand is het volgens diverse bronnen rustig. "Het is nu afwachten wat er de komende uren gaat gebeuren", zegt Runderkamp.

Het bestand is vooral bedoeld om voedsel, water en hulpgoederen naar plaatsen te brengen die vanwege alle gevechten nauwelijks of niet meer bereikbaar zijn. Runderkamp. "De helft van de Syriërs heeft de afgelopen jaren zijn huis moeten verlaten vanwege geweld. Sommige mensen zijn al jaren verstoken van hulp. Er is weinig water, geen elektriciteit, er zijn voedseltekorten. De nood is enorm."

Ook moet in de periode van twee weken een vredesproces in gang worden gezet. De VN-gezant voor Syrië heeft laten weten dat op 7 maart weer een eerste vredesbespreking wordt gehouden.

Scepsis

Veel betrokkenen betwijfelen zeer of het door Rusland en de VS gesmede bestand levensvatbaar is. Zelfs de presidenten Obama en Poetin spraken gisteren pessimisme uit.

"Niemand koestert enige illusies over dit bestand", aldus Obama. Maar hij zei dat als er door dit bestand één leven gespaard wordt, dit alle moeite al waard is.

Ook president Poetin heeft er geen hoge verwachtingen van. Hij zei dat het bestand een "moeilijk en tegenstrijdig" proces is, maar dat er "geen alternatief is om snel tot een vreedzaam einde van het conflict te komen".

Koerden

Ook de Turkse president Erdogan plaatst vraagtekens bij het bestand. De Turken verdenken de Koerdische YPG-rebellen ervan dat ze tegen de afspraken in tijdens het bestand terrein willen winnen.

De YPG heeft de afgelopen weken inderdaad gebruik gemaakt van de zware aanvallen door de coalitie op IS en door de Russen op oppositiegroepen. De Koerden hebben steeds meer gebieden in de buurt van de Turkse grens ingenomen.

De YPG wordt tot nu toe gesteund door de VS. Ankara is daar zeer ontstemd over. Het ziet de Syrische Koerden als vijanden van Turkije en meent dat de rebellen banden hebben met de Russen en met het regime van de Syrische president Assad.

Misbruik

Andere oppositiegroepen zijn bang dat het bestand juist zal worden misbruikt door Assad en door de Russen. Zij vrezen te worden gebombardeerd onder het excuus van die twee partijen dat het om aanvallen gaat op terreurgroepen.

Want de aanvallen door en op die groepen gaan tijdens de bestandsperiode gewoon door. Omdat er in Syrië meer dan 150 groeperingen met elkaar slaags zijn en er verschillende definities van 'terreurgroep' zijn, is het relatief gemakkelijk om op die manier onder de voorwaarden van het bestand uit te komen.

Al-Nusra heeft al laten weten de komende twee weken juist de strijd te willen opvoeren tegen Assad en zijn bondgenoten.

Maar volgens Runderkamp wordt het succes van het bestand niet alleen bepaald door "wie er gaat schieten. Er moet vooral een begin gemaakt worden met het bereiken van mensen die in nood zijn."