Chronologie van het atletiekschandaal

Het tweede rapport van het wereldantidopingagentschap over corruptie in de internationale atletiek komt donderdag uit. Het is volgens de voorzitter van de onderzoekscommissie Dick Pound nog explosiever dan deel een. In het tweede deel gaat het met name om de handelswijze van de internationale atletiekfederatie IAAF zelf. Wat wisten de bestuursleden van grootschalig dopinggebruik en welke officials van de atletiekfederatie werkten er moedwillig aan mee? Een overzicht van de gebeurtenissen tot nu toe.

December 2014: documentaire over dopinggebruik

De Duitse televisiezender ARD zendt eind 2014 de documentaire Geheimsache Doping uit. Daarin vertellen klokkenluiders Vitalij en Joelija Stepanov over grootschalig dopinggebruik binnen de Russische atletiek. Trainers, bonden, de Russische regering, anti-dopingagentschap RUSADA en een hoge Russische IAAF-official zouden op de hoogte zijn geweest en aan het bedrog hebben meegewerkt. De Stepanovs weten waarover ze het hebben, Joelija is oud- 800 meterloopster en haar man Vitalij is oud-medewerker van het Russische dopinglab.

De WADA, het wereldantidopingagentschap, reageert geschokt en besluit een commissie in te stellen die de beschuldigen moet onderzoeken. Saillant detail: beide klokkenluiders geven aan dat ze eerder al naar het WADA zijn gestapt met hun verhaal, maar dat de WADA hen te kennen had gegeven dat ze niets met hun beweringen konden doen.

November 2015: atletiekbaas gearresteerd

Begin november 2015 wordt duidelijk dat de Franse politie een grootschalig onderzoek is begonnen naar corruptie binnen de internationale atletiekfederatie IAAF. De net afgetreden voorzitter van de atletiekbond Lamine Diack wordt gearresteerd. De 82 jarige Diack zou ruim een miljoen euro hebben aangenomen om positieve dopingtests van Russische atleten te verdoezelen. Volgens de Franse krant Le Monde heeft de Senegalees, die zestien jaar voorzitter was van de IAAF, inmiddels bekend. Hij is op borgtocht weer vrijgelaten.

Het hoofd van de anti-dopingafdeling van de IAAF Gabriel Dollé staat ook onder verdenking. Hij wordt ervan verdacht in ruil voor geld dopingzaken van Russische atleten vertraagd te hebben. Ook de zoon van Lamine Diack, Papa Massata Diack, marketingman van de atletiekbond heeft volgens de Franse politie een duistere rol gespeeld. Duidelijk is dat de zaak van de Russische marathonloopster Lilija Sjoboechova onderzocht wordt. Zij zou al voor de Spelen van Londen in 2012 geschorst moeten zijn vanwege afwijkende bloedwaarden, maar ze betaalde 450.000 euro aan de voormalig voorzitter van de Russische atletiekbond Balachnitsjev en werd op dat moment niet geschorst. Later gebeurde dat wel, maar kreeg ze strafvermindering omdat ze heeft meegewerkt aan het onderzoek van de WADA naar dopinggebruik binnen de Russische atletiek.

November 2015: eerste rapport Pound

Vijf dagen na de arrestatie van Diack presenteert de onderzoekscommissie van de WADA zijn bevindingen. De conclusies liegen er niet om. In Rusland is jarenlang sprake van grootschalig dopinggebruik. Het gaat zover dat atleten die niet mee willen doen aan het dopingprogramma te horen krijgen dat zij dan niet langer deel uitmaakten van het nationaal team.

Onaangekondigde controles blijken er niet te zijn, het Moskouse dopinglab werkt actief mee aan het verdoezelen van positieve controles en de commissie onthult het bestaan van een tweede lab. Dat werd waarschijnlijk gebruikt als alternatief lab waar schone stalen bloed opgeslagen lagen. Die konden dan altijd omgeruild worden in het geval van een positieve test.

Het WADA pleit ervoor dat de Russische atletiekbond geschorst wordt, dat de licentie van het laboratorium wordt ingetrokken en dat de betrokken artsen en verantwoordelijken moeten worden ontslagen. De IAAF en de vereniging van antidopingwetenschappers, de WAADS, nemen de aanbevelingen over, al worden de licenties alleen voorlopig ingetrokken.

Rusland ontkent alle beschuldigingen in eerste instantie, maar onder druk stappen het volledige managementteam van het dopinglab en de voorzitter van de Russische atletiekfederatie Valentin Balakhnichev op. De Russische atletiekfederatie accepteert de voorlopige schorsing en zegt mee te zullen werken aan het herstel van de situatie in Rusland.

Januari 2016: positie Coe in geding?

Vorige week werd duidelijk dat de IAAF drie officials levenslang schorst en dat het voormalig hoofd van de anti-dopingunit van de atletiekfederatie voor vijf jaar geschorst is. Intussen loopt het justitieel onderzoek naar de handelswijze van een aantal personen binnen de internationale atletiek nog steeds. Het tweede WADA-rapport dat donderdag uitkomt geeft waarschijnlijk antwoord op de vraag welke fouten er binnen de atletiekfederatie zelf zijn gemaakt. Dan zal duidelijk worden of de positie van de huidige voorzitter, de Engelsman Sebastian Coe, nog te handhaven is.

Hij was jarenlang vice-voorzitter van de IAAF, maar zegt niets te hebben gemerkt van de frauduleuze praktijken binnen de IAAF. Inmiddels heeft zijn rechterhand Nick Davies zijn werkzaamheden opgeschort nadat een e-mail opdook waarin hij ervoor pleit om positieve Russische dopinggevallen pas na de WK atletiek in 2013 in Moskou bekend te maken.

Met het rapport van donderdag zijn de problemen voor de internationale atletiek nog niet voorbij. Want de IAAF zelf is nog bezig met een onderzoek naar vermeende dopingpraktijken in Kenia. En de Franse justitie onderzoekt ook de toewijzing van de WK atletiek 2021 aan het Amerikaanse Eugene. De stad kreeg de mondiale titelstrijd zonder dat er een toewijzingsprocedure aan voorafging.