Zo’n 65 regeringsleiders uit de Europese Unie en Afrika praten vandaag en morgen in de Maltese hoofdstad Valletta over de vluchtelingencrisis die Europa beheerst. Op tafel ligt een omvangrijk document vol plannen die de oorzaken van migratie moeten bestrijden. De EU wil fors investeren in Afrika zodat vluchten naar de EU op termijn niet meer nodig is.
In Nieuwsuur vanavond een gesprek met minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. President Mahamadou Issoufou van Niger en premier Omar Abdirashid Ali Sharmarke van Somalië geven het Afrikaanse perspectief op de crisis. Wat vinden zij dat de EU moet doen?
Opbouw
De EU wil Afrika graag helpen met miljardeninvesteringen in opleidingen, zorg en voedselprojecten. En met de opbouw van een functionerend overheidsapparaat. Vandaag en morgen moeten daar tientallen regeringsleiders een flinke stap in zetten.
De EU vraagt nadrukkelijk iets terug voor de miljardeninvesteringen. Afgewezen asielzoekers uit Afrika moeten sneller worden teruggestuurd. Dat gebeurt nu mondjesmaat.
Legale migratie
Maar voor Afrika is het creëren van legale migratieroutes een belangrijk punt. Veel landen willen meer mogelijkheden voor werk, vergunningen, studiebeurzen en academische samenwerking in Europa.
Omdat Europa vragende partij is, betekent dat ‘onderhandelen, geven en nemen’, denkt Koenders. "De migratieagenda vereist serieuze samenwerking met Afrika. Grensbewaking, terrorisme, smokkelaarsnetwerken: daar ligt ruimte voor onderhandelingen. Op basis van eigenbelang, dat leidt tot concrete resultaten", zegt de minister.
We hebben slechte leiders, economische problemen en teveel geweerschoten. Afrika staat in de brand. We komen niet zonder reden.
- Nieuwsuur
Verslaggever Tom Kleijn spreekt met Afrikanen op Malta - Nieuwsuur
Bushra Fuad uit Soedan, hoofd van de Migrants Association in Malta - Nieuwsuur
President Mahamadou Issoufou van Niger - Nieuwsuur
Premier Omar Abdirashid Ali Sharmarke van Somalië
Mens zijn
De meeste Afrikaanse vluchtelingen vluchten naar veiliger gebieden - bijna altijd - door honger en geweld, zegt de VN.
Aminou, een migrant uit Togo, denkt dat Afrikanen zullen blijven vertrekken. "We hebben slechte leiders, economische problemen en teveel geweerschoten. Iedereen kent de redenen: Afrika staat in de brand. We komen niet zonder reden", zegt hij op Malta.
Ook Bushra Fuad uit Soedan, hoofd van de Migrants Association in Malta is duidelijk. "We vermoorden elkaar, er is oorlog. Dat is de belangrijkste reden om te vertrekken, geen veiligheid."
Fuad denkt dat mensen pas terug zullen keren als er zicht is op een waardig bestaan. "En rechten. Geen geld, maar een veilige plek, veiligheid en het gevoel mens te kunnen zijn." Geloof in de Afrikaanse leiders heeft hij niet. "Als we hen hadden vertrouwd, waren we nooit weggegaan."
Gebaar maken
In totaal wil de EU 3,6 miljard beschikbaar stellen voor een fonds om Afrika te helpen. De helft daarvan komt van de Europese Commissie en is geld uit de lopende begroting. Voor de andere helft moeten de lidstaten opdraaien.
Een paar weken geleden riep voorzitter Juncker van de Europese Commissie de lidstaten dringend op om ruim voor het begin van de top in Malta het geld bij elkaar te hebben. Op die manier kan de EU echt een gebaar maken richting de Afrikaanse leiders, en voor het begin van de top laten zien dat het de EU menens is Afrika echt te helpen, zo was de gedachte.
Maar die opzet is al mislukt. Van de 1,8 miljard was vorige week slechts 50 miljoen binnen, waarvan 15 miljoen van Nederland.
Concurrentie
Een organisatie die wil voorkomen dat veel jonge Afrikanen hun onzekere bestaan verruilen voor nog meer onzekerheid in Europa is de Internationale Organisatie voor Migratie. Woordvoerster Paloma Casaseca eerder in Nieuwsuu: "De meeste West-Afrikaanse migranten zijn zich niet bewust dat Europa ook te kampen heeft met een grote stroom vluchtelingen. Ze hebben geen goed beeld van het nieuws en beseffen niet dat zij steeds meer een soort concurrentie moeten aangaan met deze vluchtelingen."
