Van der Steur wacht pittig debat over Volkert-affaire
Hoe kon het gebeuren dat een kersverse minister een half jaar na zijn aantreden al op de nationale televisie moet zeggen dat hij fouten heeft gemaakt en dat hij beterschap belooft?
Op onder meer deze vraag wil de Tweede Kamer vandaag antwoord van minister Van der Steur in het debat over de informatievoorziening over Volkert van der Graaf. Het debat wordt live uitgezonden op NPO Politiek vanaf 10.15 uur.
Hoe kwam de zaak aan het rollen?
De chaos rond de Volkert-foto in De Telegraaf begint met een uitzending van Brandpunt Reporter op 20 september 2015. Voor de verborgen camera vertelt de moordenaar van Pim Fortuyn dat het fotomoment in 2014 in scène was gezet. Het was dus een opzetje geweest om zijn foto op 17 juni 2014 op de voorpagina van De Telegraaf te krijgen.
Brandpunt gaat ervan uit dat Van der Graaf dit zelf heeft georganiseerd en dat hij hiermee het mediaverbod uit zijn proeftijdvoorwaarden heeft geschonden. Dat zou betekenen dat Van der Graaf weer de gevangenis in moet.
Wat deed politiek Den Haag?
De Tweede Kamer wil na Brandpunt Reporter uiteraard weten of dit verhaal waar is. Een partijgenoot van Van der Steur, VVD-Kamerlid Van Oosten, meldt snel een vraag aan voor het vragenuur op dinsdagmiddag. Hij vraagt om opheldering en maakt duidelijk dat de VVD vindt dat Van der Graaf achter de tralies hoort.
Van der Steur doet voorkomen of zijn ministerie van niets wist, maar het OM wel en dat het OM ten onrechte niets heeft doorgegeven. Na afloop van het vragenuur staat hij de pers te woord.
Was dat het hele verhaal?
Zowel de toenmalige advocaat van Van der Graaf als de fotograaf die de foto had gemaakt, wist dat het heel anders was gelopen. De fotoshoot was juist in scène gezet in overleg met het ministerie van Veiligheid en Justitie zelf. De foto moest voorkomen dat Van der Graaf wekenlang zou worden achtervolgd door een horde fotografen.
Dinsdag moest Van der Steur toegeven dat het inderdaad zo was gegaan. En dat hij in de Tweede Kamer iets had verteld waar hij eigenlijk weinig van afwist. Van der Steur neemt de verantwoordelijkheid op zich, maar legt ook de schuld bij zijn ambtenaren. Die hadden hem en zijn voorgangers actiever moeten informeren, vindt hij.
Hoe loopt dit af voor Van der Steur?
Normaal gesproken verschuilt een minister zich niet achter zijn ambtenaren. Hij is namelijk ministerieel verantwoordelijk voor wat zij doen. Als ambtenaren fouten maken, treedt de minister af.
Maar Van der Steur zit er net een half jaar, en heeft de opdracht meegekregen om de bezem door het ministerie van Veiligheid en Justitie te halen. Zijn partijgenoten Opstelten en Teeven moesten aftreden door de slechte communicatie op het ministerie over de 'Teevendeal'. Teeven zegt dat hij een patroon ziet.
Regeringspartijen VVD en PvdA steunen in de regel elkaars bewindspersonen. Ook bij bijvoorbeeld D66 is er weinig animo om Van der Steur weg te sturen. Zelfs als de oppositie twijfelt of Van der Steur wel degene is die het ministerie op orde kan krijgen, kan hij in principe door.
Maar hij kan zich na de onterechte uitbrander aan het adres van MH17-anatoom Maat en het onjuiste verhaal over de Volkert-foto weinig fouten meer veroorloven.
Hoe loopt dit af voor Volkert van der Graaf?
Inmiddels is duidelijk dat Van der Graaf niet op eigen houtje heeft gehandeld en dat het OM heeft toegezegd dat de foto in De Telegraaf niet gezien wordt als een overtreding van zijn mediaverbod. Op grond van die foto hoeft hij dus niet terug naar de gevangenis.
Van der Steur zal wel het onderzoek van de reclassering en het Openbaar Ministerie afwachten over andere gedragingen van Van der Graaf na diens vervroegde vrijlating. Pas dan wordt duidelijk of hij de voorwaarden volledig heeft nageleefd.
Als Van der Graaf de voorwaarden voor zijn vrijlating overtreedt, moet hij mogelijk de resterende zes jaar van zijn gevangenisstraf geheel of gedeeltelijk uitzitten. Hij kreeg achttien jaar cel voor de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002.
