'NAVO wil niet meegesleurd worden in Turkse anti-Koerdische agenda'

In Brussel komt vandaag de NAVO bijeen voor spoedberaad. Dat gebeurt op verzoek van Turkije, want het land voelt zich bedreigd door Islamitische Staat en de Koerdische PKK. Maar binnen de NAVO is een fundamenteel verschil van inzicht over hoe de strijd tegen IS aan te pakken, zeggen correspondent Joris van Poppel en defensiespecialist Ko Colijn van Clingendael.

"Aan de ene kant moet er solidariteit betuigd worden met Turkije: een land waar aanslagen worden gepleegd, een land dat zegt dat zijn veiligheid in het geding is en dat meestrijdt tegen IS", zegt Van Poppel. "Maar Turkije houdt er een volstrekt andere strategie op na wat betreft de Koerden. Turkije ziet hen als vijand, veel NAVO-landen zien hen als bondgenoot."

"Dat is een groot dilemma voor de NAVO", zegt Colijn. "Die wil niet meegesleurd worden in de strijd tegen de Koerden. De Turken zijn immers duidelijk: die willen een bufferzone tussen Turkije en Syrië waarin geen IS-strijders, maar ook geen Koerden zitten. De NAVO wil daar alleen geen IS-strijders."

Kritische geluiden

Bondskanselier Merkel, NAVO-chef Stoltenberg en de Britse premier Cameron hebben zich al kritisch uitgelaten over het Turkse plan. "Daarmee willen ze zeggen: heb vooral niet te hoge verwachtingen. Jullie willen een steunverklaring van ons, maar die gaan we niet onvoorwaardelijk uitspreken."

Een goed alternatief voor het Turkse plan is volgens de defensiespecialist de al bestaande anti-IS-coalitie onder leiding van de Amerikanen. "Iedereen is vrij om zich daarbij aan te sluiten. Dat willen de Amerikanen ook het liefst. En de NAVO hoeft zich dan niet druk te maken om de anti-Koerdische agenda van Turkije."

Toch zal er ondanks dat verschil een verklaring uitrollen waaruit eenheid spreekt. "Concrete punten staan er waarschijnlijk niet in; er zal vooral in algemene termen worden gesproken", zegt correspondent Van Poppel. "Die algemeenheden moeten dan verdoezelen dat ze het fundamenteel oneens zijn. De PKK zal niet worden genoemd."

Geen militaire hulp

De gesprekken zullen volgens Van Poppel niet gaan over concrete militaire bijstand van andere NAVO-landen voor Turkije. "De Turken hebben aan de hand van artikel 4 om een spoedvergadering verzocht. Artikel 5 gaat over militaire hulp. Dat heeft Turkije niet gevraagd aan de NAVO."

Volgens Colijn zullen de Turken dat ook niet snel doen. "Als de Turken militaire bijstand vragen aan andere NAVO-landen, dan raken ze een deel van de regie kwijt. De NAVO wil dan ook wat over de positie van de Koerden zeggen. Turkije heeft daar geen belang bij."

Na lang onderhandelen hebben de Verenigde Staten onlangs toestemming gekregen van Turkije om vanaf de NAVO-vliegbasis Incirlik doelen van IS te bombarderen. "De Amerikanen hebben hebben wel laten blijken dat ze de anti-Koerdische agenda van de Turken niet zo leuk vinden", zegt Colijn. "Maar ze vinden het belang van die basis zo groot, dat ze een oogje dichtknijpen."