'Turkse strategie is gevolg van tegenstrijdig beleid'

De Turkse luchtsteun aan gematigde anti-IS-rebellen in Syrië is het gevolg van het tegenstrijdige beleid van Turkije, zegt correspondent Lucas Waagmeester. "Want nu doen ze twee dingen die niet verenigbaar zijn: aan de ene kant vallen ze IS aan, aan de andere kant de Koerdische terreurbeweging PKK, die gelieerd is aan de Koerden die in Syrië juist tegen IS vechten. Dat is nogal contraproductief."

Gematigde Syrische rebellen moeten de plek van IS en de Koerden innemen in het noorden van Syrië, zegt Waagmeester. "Turkije is veel te bang dat een te sterke Koerdische positie daar leidt tot zelfbewuste Koerden in Turkije. Dat moet voorkomen worden, vindt Ankara."

Duidelijke boodschap

Met de Turkse strategie draagt premier Davutoglu volgens hem een duidelijke boodschap uit. Hij zegt: "met onze komst verandert het spel in Syrië. De wereld moet rekening gaan houden met de Turkse wensen, dus dat betekent dat de Koerden niet te machtig mogen worden aan de grens met Syrië."

De houding ten opzichte van de Koerden is sinds de laatste parlementsverkiezingen veranderd, zegt Waagmeester. Bij die verkiezingen verloor de regerende AK-partij de absolute meerderheid.

De linkse, pro-Koerdische HDP haalde de kiesdrempel en belandde in het parlement. "Daar is de AK-partij bijzonder chagrijnig over. Door die verkiezingsuitslag en het militaire optreden in Syrië wordt er internationaal naar de Koerden gekeken. Dat leidt tot onrust in Ankara."

Morgen komt de NAVO bijeen op verzoek van de Turken om te praten over militaire acties tegen Koerdische PKK-militanten en IS. De Turken doen een beroep op artikel 4 van het NAVO-verdrag uit 1949; dat kan een lidstaat doen als het zich bedreigd voelt. "Het machtigste leger in de regio roert zich en wil kennelijk met de NAVO bespreken hoe het verder moet. Maar wel met de ondertoon: wij zijn er nu ook."

Solidariteit

Toch zal de NAVO niet veel voor de Turken kunnen betekenen, zegt defensiespecialist Dick Zandee van instituut Clingendael. "Turkije gebruikt artikel 4 om zijn zaak te bepleiten bij de NAVO, maar dat is geen anti-PKK- of antiterreurorganisatie."

"De NAVO staat voor de verdediging van het grondgebied van staten, maar Turkije wordt nu niet direct aangevallen. Er zijn wel mensen die aanslagen uitvoeren op Turks grondgebied, maar dat is een binnenlandse aangelegenheid."

Tijdens de bijeenkomst zal de NAVO vooral zijn solidariteit met Turkije uitspreken. "Er komt een mooie verklaring uit waarin zal staan dat de NAVO solidair is in de strijd van Turkije tegen terreur. Daarin zal de PKK niet genoemd worden, dat ligt te gevoelig. Maar IS wel. Turkije kan dan weer tegen het thuisfront zeggen: kijk, de NAVO staat achter ons."