Palestijnse stad Jenin brandpunt in opgelaaid conflict
De spanningen in Israël en de Palestijnse gebieden laaiden de afgelopen weken steeds verder op. Gisteren vielen in Oost-Jeruzalem ruim 150 gewonden bij confrontaties tussen Israëlische ordetroepen en Palestijnen. Het komt bovenop de tientallen mensen die omkwamen bij aanslagen in Israël en invallen van het Israëlische leger in bezet Palestijns gebied.
Een brandpunt van het opgelaaide conflict is de Palestijnse stad Jenin op de Westelijke Jordaanoever. Twee schutters uit de buurt van die stad pleegden dodelijke terreuraanvallen in en bij Tel Aviv. Sindsdien vallen Israëlische militairen Jenin vrijwel dagelijks binnen en zijn meerdere Palestijnen doodgeschoten.
Het bevestigt het imago van Jenin. Voor veel Israëliërs geldt de stad als een broeinest van terrorisme, in de ogen van Palestijnen is ze een bolwerk van verzet. En dat geldt met name voor het vluchtelingenkamp dat ooit werd gebouwd voor Palestijnen die vluchtten uit gebied dat nu Israël is. Van een verzameling tenten veranderde het kamp in de loop der jaren in een dichtbebouwde woonwijk met betonnen huizen. De werkloosheid is er hoog, en de verwachtingen voor de toekomst zijn laag.
Aan de rand van het kamp is een theater voor jongeren, dat geleid wordt door Ahmed Tobasi. "Ons idee is verzet door kunst", zegt hij. "We willen onze ideeën en gevoelens niet met wapens uiten, maar op het podium." Maar de geschiedenis van het theater is, zoals alles in het kamp, verweven met de gewapende strijd tegen Israël. In het verleden pakten verschillende deelnemers aan het jeugdtoneel uiteindelijk de wapens op en werden ze gedood door Israëlische militairen.
Ook deze maand klinken de wapens een stuk luider dan de stemmen van de acteurs. Vorige week doodde een inwoner van het vluchtelingenkamp van Jenin bij een aanslag in Tel Aviv drie Israëlische burgers. Een andere Palestijn uit de buurt van Jenin doodde vijf mensen bij een terreuraanval in de buurt van Tel Aviv.
De aanslagen waren voor Israël aanleiding voor een grootschalige reeks invallen op de Westelijke Jordaanoever, waarbij Jenin bovenaan de lijst stond. Doel volgens Israël was de arrestatie van terreurverdachten. Tientallen Palestijnen werden opgepakt.
Er vielen ook doden. In totaal werden sinds maart meer dan twintig Palestijnen gedood door het Israëlische leger. Sommigen waren betrokken bij aanslagen of vuurgevechten met militairen, maar ook een ongewapende vrouw en een advocaat werden doodgeschoten. Alleen al in en rond Jenin gaat het volgens persbureau AP om 12 Palestijnen.
'Geweld reactie op invallen'
Een van hen is de 17-jarige Mohammed Zakarneh. Volgens Israël heeft hij Israëlische militairen beschoten, zijn familie bestrijdt dat. Een grote poster met zijn gezicht erop hangt voor zijn ouderlijk huis. Vrienden komen langs om de vader van Zakarneh te condoleren.
"De dood van Mohammed is iets wat ons allemaal had kunnen overkomen", zegt een van de Palestijnse jongeren. Volgens hem is het geweld uiteindelijk allemaal de schuld van Israël, ook als dat gepleegd wordt door Palestijnen: "Het is een reactie op de invallen hier. Elke dag vallen er slachtoffers en worden we verder onderdrukt. Dat daar dan een reactie op volgt, is onvermijdelijk."
Vanwege de terreuraanvallen besloot de Israëlische regering het verkeer tussen Israël en Jenin fors te beperken. Daardoor konden sommige Palestijnen niet naar hun werk in Israël, waar de lonen hoger liggen. Omgekeerd konden Israëliërs van Palestijnse afkomst niet naar Jenin om goedkoop boodschappen te doen. Het was er deze week dan ook een stuk stiller dan normaal.
Oproep tot kalmte
Ook in het theater is het stil, vanwege de ramadan, maar ook vanwege het opgelaaide geweld. Door de toegenomen spanningen wordt het moeilijker om jongeren te verleiden voor het toneel, denkt theaterdirecteur Tobasi: "Hoe meer jongeren hier gedood worden door Israël, hoe meer mensen terug willen slaan. En hoe minder interesse er is voor theater en cultuur."
Hoe lang de nieuwe geweldsgolf aanhoudt, is moeilijk te voorspellen. Er wordt gevreesd voor een verdere escalatie, nu belangrijke islamitische, joodse en christelijke feestdagen deze weken samenvallen. Onder meer de Verenigde Staten en de Europese Unie roepen Israëliërs en Palestijnen op tot terughoudendheid en kalmte.
