De Nederlandse bodyguard van Pelé: 'Hij was een mensenmens én fan van Cruijff'
Naast een schemerlamp in de hoek van een huiskamer in een rijtjeshuis in Diemen hangt een shirt met de handtekening van Pelé. "Voor Bertus", staat geschreven in zwierige letters. "Heel erg bedankt. Van je vriend, Edson."
Bertus Holkema koestert het aandenken aan 's werelds beste voetballer ooit. Ruim vijf jaar lang was hij de persoonlijke beveiliger van Pelé en reisde hij de hele wereld over. Rond het WK van 2006 in Duitsland was hij zes weken lang elke dag bij de Braziliaanse legende.
"Ik heb zelfs een paar keer op zijn kamer geslapen. Dan had hij familie of vrienden uitgenodigd die mijn kamer kregen. Slaap jij maar bij mij. Ik beschouwde dat als een eer."
Van uitsmijter en doelman tot beveiliger van de sterren
De vriendschap met de donderdag overleden Pelé is een hoogtepunt in het leven van de boomlange Fries, wiens leven zelf genoeg stof biedt voor een film. In een interview met de Leeuwarder Courant in 2020 vertelde hij zijn verhaal.
Geboren in Workum in een niet al te warm nest, verliet Holkema al op 15-jarige leeftijd het ouderlijk huis. Holkema was naar eigen zeggen "een driftig baasje", die zijn geld verdiende als uitsmijter bij discotheek Scotch Inn in Sneek. Hij schopte het tot de nationale selecties in judo en karate, maar koos later voor voetbal.
Via de amateurs van ONS Sneek kreeg de doelman een kans bij Cambuur, maar verder dan 18 minuten als invaller tegen Heracles kwam hij niet. Toen hij in augustus 1981 - tegen de verwachting in - te horen kreeg dat hij genoegen moest nemen met een rol als derde doelman, stapte hij woedend in de auto.
Onderweg kreeg hij ruzie met een andere automobilist, incasseerde een voltreffer, maar deelde er ook een uit. Thuis bleek een stukje tand van zijn belager in zijn hand achtergebleven. Holkema plukte het uit zijn hand, gooide wat alcohol over de wond en speelde een dag later gewoon een wedstrijd.
Negentig minuten later bleek zijn hand gezwollen en blauw. Drie maanden bracht hij door in het ziekenhuis om de infectie te bestrijden. Zijn hand bleef behouden, maar zijn voetballoopbaan was voorbij. Gelukkig maar.
Beveiliger van de groten
Want anders was Holkema wellicht nooit zo'n succes geworden als persoonlijk beveiliger. Madonna, Prince, Mick Jagger, de Spice Girls, Robbie Williams en Sylvester Stallone behoorden tot zijn clientèle. Holkema in de Leeuwarder Courant: "Ik ben niet eens een muziekliefhebber".
Ook verzorgde hij de persoonsbeveiliging bij het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima. Het nummer van de koningin staat nog altijd in zijn telefoon, tussen al die andere groten der aarde. Diego Maradona, Eusébio en Lionel Messi staan daar niet in, maar werden allen wel toevertrouwd aan het inzicht van Holkema.
Begin deze eeuw was hij in dienst van de KNVB als beveiliger van Oranje, een rol die al snel verder ging dan het op afstand houden van opdringerige journalisten en enthousiaste fans. Holkema werd een vertrouwenspersoon voor veel spelers, een probleemoplosser en regelneef.
Zo was hij dat ook voor Pelé, die als ambassadeur van Mastercard in die jaren de wereld over reisde. Holkema reisde met hem mee, vaak drie weken hier, drie weken daar. Dag in, dag uit. "In het begin zorgde ik voor zijn persoonsbeveiliging. Later is het ook een soort persoonlijk assistent-functie geworden en hielp ik hem met alles wat hij graag wilde."
Hoe zou Holkema Pelé typeren? "Hij was een mensenmens", zegt Holkema zonder aarzeling. "Als hij binnenkwam, dan was het stil. Dat was voor mij altijd een prachtig moment. Welke bankdirecteur er ook was, als Pelé binnenkwam kreeg hij applaus of het werd stil. Hij stond open voor alle verbeteringen in mensen. En voor donkere voetballers heeft hij een hele weg geopend."
'Pelé was een enorme fan van Cruijff'
"Hij heeft ooit aan mij gevraagd: 'Wie vind jij beter, Cruijff of mij?' Toen ben ik heel eerlijk tegen hem geweest: 'Ik denk dat ik Cruijff beter vind, ook omdat ik Cruijff meer heb zien voetballen.' Hij zegt: 'Je bent de eerste die dat zo eerlijk tegen mij zegt.' En daar heb ik ook een heleboel credits mee verdiend bij hem. Eerlijkheid, daar hield hij van."
"Pelé was een enorme fan van Cruijff en het Nederlandse voetbal. Gullit, Van Basten... hij wist alles over het Nederlandse voetbal. Prachtig. En dat Messi een talent was, dat had hij ook allang gezien."
Dankzij de verkoop van zijn succesvolle bedrijven heeft de 67-jarige Holkema inmiddels zijn schaapjes op het droge. Beveiligen hoeft hij niet meer. Maar de laatste weken bood hij toch zijn diensten weer aan bij de familie van de zieke Pelé.
"Ik was er kapot van, toen ik hoorde dat hij zo ziek was. Met zijn dochter heb ik regelmatig contact gehad, ook na het overlijden. Ze vertelde dat zij ook niet veel invloed hadden op de uitvaart, alles wordt door de club en de staat geregeld. Het wordt echt een staatsbegrafenis. En alle Brazilianen krijgen een vrije dag. Daar krijg ik echt kippenvel van."
Pelé bewoog zich makkelijk tussen wereldleiders en elite, maar voelde zich diep in zijn hart vooral verbonden met de gewone man of vrouw. Zo kreeg Holkema na afloop van het WK in Duitsland het Braziliaanse shirt met de persoonlijke boodschap. En niet alleen dat, hij kreeg ook de accreditatie van Pelé mee naar huis.
En de beveiliger was niet de enige. "Pelé had aan de schoonmaakster van zijn hotelkamer beloofd, dat zij een keer naar een wedstrijd mocht. Hij had zijn zinnen gezet op de finale. Daar heeft hij echt heel veel voor moeten doen. Niet voor een bankdirecteur, maar voor de schoonmaakster. Dan ben je voor mij een held."
