Hoessein Sabir
redacteur Buitenland
Hoessein Sabir
redacteur Buitenland
Het aantal migranten dat via Wit-Rusland de EU probeert te bereiken is de afgelopen maanden sterk toegenomen. Deze nieuwe route lijkt steeds populairder te worden onder migranten uit het Midden-Oosten. Migranten die de reis al hebben afgelegd wijzen elkaar de weg.
''Neem een powerbank mee, als het kan twee of drie stuks en zorg ervoor dat je een simkaart koopt met genoeg internetdata. Dit is nog belangrijker dan voedsel en water. Zodra je aankomt in Minsk moet je dit meteen halen." Dit zijn de dringende adviezen van Mourad die via YouTube zijn volgers informeert over illegaal reizen naar het noordwesten van Europa, via Wit-Rusland.
De reistips van Mourad en andere vloggers worden massaal gedeeld en opgevolgd. Duizenden migranten hebben de afgelopen maanden deze nieuwe migratieroute ontdekt. De NOS volgde Mourad en andere migranten die via sociale media hun reis naar de EU hebben uitgestippeld en vastgelegd.
Inkopen doen in Minsk
Neem Mustafa, een vlogger die vanuit Irak naar de EU probeert te reizen. Hij heeft zijn reis naar Europa helemaal gefilmd. Direct na aankomst in Minsk zien we hoe hij inkopen doet voor de reis naar de EU. Hij verwacht een paar dagen door te brengen in het bos. Daarom koopt hij een slaapzak, regenkleding en kampeerspullen. Ook haalt hij een een betonschaar, die hij denkt nodig te hebben voor het prikkeldraad aan de Poolse grens.
In onderstaande video zie je zijn reis:
De nieuwe route heeft alles te maken met de politieke spanningen die er zijn tussen Wit-Rusland en de Europese Unie. Nadat de EU sancties tegen Wit-Rusland heeft ingesteld vanwege mensenrechtenschendingen, werd duidelijk dat president Loekasjenko naar manieren zocht om terug te slaan. Hij gebruikt nu migranten als pressiemiddel, volgens de EU stimuleert hij ze zelfs, onder meer door makkelijker visa uit te geven.
''Iedereen die ik spreek heeft het over de migranten uit het Midden-Oosten, je ziet ze overal op straat en de hotels zitten vol met migranten'', zegt de Wit-Russische journaliste Hanna Liubakova. Ze woont zelf niet meer in Wit Rusland, ze is gevlucht voor het regime van Loekasjenko. Maar ze spreekt nog dagelijks met vrienden en collega's die nog wel in Minsk zitten. ''Veel migranten houden zich op bij winkelcentra in het centrum van Minsk, ze gaan daar naar de restaurants en ze zoeken elkaar daar op. Op sociale media zag ik beelden van migranten die in de avond aan het dansen waren in het centrum'', vertelt ze.
De visa uit Wit-Rusland kunnen op veel belangstelling rekenen uit het Midden-Oosten. Duizenden mensen hebben er al succesvol gebruik van gemaakt en vele anderen hopen snel te volgen. Via Facebook en Telegramgroepen worden complete reizen aangeboden. De prijs is afhankelijk van hoeveel partijen betrokken zijn bij de deal; er gaan bedragen rond van tussen de 3000 en 7000 dollar, soms zelfs meer.
De Wit-Russische consulaten en ambassades in het Midden-Oosten spelen een belangrijke rol bij de handel. Zij geven de visa makkelijk af en verdienen er soms flink aan, blijkt uit de gesprekken die de NOS volgde in de Telegramgroepen. ''Reisbureaus die betrokken zijn bij het binnenhalen van migranten, zijn verbonden aan het regime van Minsk'', vertelt Liubakova.
Vrij soepele reis
De reis naar Wit-Rusland verloopt voor de meeste migranten vrij soepel. Directe vluchten zijn er niet altijd vanuit Irak of Syrië. Zeker niet nadat de EU aan Irak vroeg om de reizen stop te zetten. Maar er zijn nu alternatieve routes; migranten vliegen eerst naar Istanbul, Dubai of Beiroet. Vervolgens stappen ze op het vliegtuig naar de Wit-Russische hoofdstad Minsk.
''Wit Rusland is nooit een belangrijke reisbestemming geweest voor mensen uit het Midden-Oosten, dus het is gek dat nu opeens duizenden mensen uit die regio voor een zogenaamde reis naar ons land toe komen'', zegt Liubakova. Volgens haar hebben deze migranten geen idee in wat voor situatie ze terechtkomen. ''De bossen en de moerassen die zij moeten oversteken om de EU te bereiken zijn levensgevaarlijk tijdens de koude wintermaanden.''
De journaliste ziet in het verstrekken van visa aan migranten een duidelijke plan en strategie van het regime in Minsk. ''Loekasjenko probeert hiermee een humanitaire crisis te creëren aan de grenzen van de EU. Het enige dat hij wil is dat de EU weer met hem gaat praten en dat er misschien voor hem wel een akkoord te bereiken is. Hij wil vooral af van de sancties, en daar gebruikt hij nu deze mensen voor.''
Mourad en Mustafa weten dat ze gebruikt worden in dit politieke steekspel, maar ze zijn vooral blij met de mogelijkheid die ze hebben gekregen. Ze hebben intussen allebei Duitsland bereikt en daar willen zij asiel aanvragen. Of dat lukt is nog niet duidelijk.
