Informateur Hamer en fractievoorzitters spreken over herstel economie na de coronacrisis

De eerste fractievoorzitters zijn bij informateur Hamer langs geweest. Een van de belangrijkste opdrachten van Hamer is dat ze snel overeenstemming moet zien te bereiken over het "herstel- en transitiebeleid" na de coronacrisis.

Bij1-leider Simons sprak met Hamer over kansenongelijkheid. Simons: "Het ging over arbeid en inkomen, wonen, onderwijs, noem maar op. Aan de linkerzijde van de Kamer zijn genoeg overeenkomsten om hierover een samenwerking op te bouwen."

SGP-leider Van der Staaij had een beetje het gevoel terug bij af te zijn. "We hebben het maar heel summier over de verhouding tussen kabinet en Kamer gehad. Burgers zitten er niet op te wachten dat we alleen met onszelf bezig zijn." Zijn gesprek ging vooral over het herstel van de economie.

"Het herstelplan moet gericht zijn op de meest kwetsbaren onder de burgers en de ondernemers", was de boodschap van Denk-leider Azarkan. Ook hij kreeg de indruk dat Hamer op zoek is naar een zo groot mogelijk draagvlak voor een herstelplan voor de economie. Ook bij partijen die niet in een coalitie zullen of willen komen.

Voor Eerdmans van JA21 zijn migratie en Europa juist de belangrijkste onderwerpen. "We gaan hier in de formatie niet even het coronabeleid aftikken. Dat debat moet in de Kamer plaatsvinden." Eerdmans vindt de belangrijkste vraag wie er met premier en VVD-leider Rutte verder wil. En die vraag ligt volgens hem nog "als een steen op de maag".

Vierde keer

Hamer ontvangt vandaag en morgen alle fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Net als haar voorganger Tjeenk Willink doet ze dat in volgorde van fractiegrootte, met enkele kleine aanpassingen om agenda-technische redenen. Morgenavond sluit VVD-voorman Rutte de rij.

Het is in deze formatie inmiddels de vierde keer dat alle fractievoorzitters een voor een langskomen. Het gebeurde eerder bij de verkenners Jorritsma en Ollongren en twee keer bij informateur Tjeenk Willink.

Overigens was er toen nog sprake van zeventien fractievoorzitters. Sinds vorige week zijn het er achttien, na de afsplitsing van drie Kamerleden van Forum voor Democratie. Van Haga komt rond 18.00 uur voor het eerst in de functie van fractievoorzitter langs.

'Het wordt tijd'

De Kamer stelde Hamer woensdag aan. Ze is SER-voorzitter en heeft daardoor veel ervaring met onderhandelen en inzicht in sociaal-economische problemen. Vooral vanwege die functie is ze benaderd, maar ook haar politieke achtergrond speelt mee: Hamer was ruim zestien jaar Kamerlid voor de PvdA, waarvan twee jaar als fractievoorzitter.

Hamer zei vrijdag dat het, twee maanden na de verkiezingen, wel tijd wordt om "een inhoudelijke start" te maken.

Eerst veroorzaakte een memo met de woorden "positie Omtzigt, functie elders" grote vertraging. Vervolgens ontstond commotie nadat uit notulen van een kabinetsberaad was gebleken dat het kabinet in de toeslagenaffaire niet alle informatie naar de Kamer had gestuurd en had gesproken over hoe om te gaan met kritische Kamerleden.

De pijlen richtten zich vooral op demissionair premier en VVD-leider Rutte. Tegen hem werd begin vorige maand een motie van afkeuring aangenomen, waar alleen zijn eigen partij tegen stemde. De Kamer sprak uit dat er een andere bestuurscultuur moet komen, met meer gescheiden rollen voor Kamer en kabinet. Rutte kwam daar vorige week maandag met voorstellen voor.

Opdracht

De opdracht van Hamer is om eerst naar de inhoud te kijken. Wat vinden partijen van het oplossen van de coronacrisis en het herstel van de economie. Daarnaast moet ze inventariseren welke andere urgente thema's partijen aandragen.

Pas daarna moet Hamer kijken welke partijen willen meedoen aan de nieuwe formatie.

Die volgorde van werken (eerst de inhoud, daarna wie met wie) is nieuw in Den Haag. Oud-informateur Tjeenk Willink heeft er verschillende keren voor gepleit.

Positie CDA

VVD en D66, de twee grootste partijen, hebben het initiatief tot deze nieuwe fase met Hamer genomen. Maar veel ogen zijn ook gericht op het CDA, de partij van Omtzigt.

Partijleider Hoekstra heeft zich tot nu terughoudend opgesteld, maar hij sloot vorige week samenwerking met Rutte niet uit. Omtzigt zelf, die een belangrijke rol speelt in de discussie over de koers van het CDA en over de nieuwe cultuur, zit nog steeds overspannen thuis.

PvdA en GroenLinks hebben ook de deur nog niet dichtgegooid. Maar volgens het verslag van Tjeenk Willink sluiten de PVV, SP en Bij1 medewerking aan een kabinet onder leiding van Rutte uit en vinden de Partij voor de Dieren, Denk en BBB zo'n kabinet niet geloofwaardig.

Hamer gaat verder op verzoek van de Kamer met jongeren praten en met sectoren die zwaar zijn getroffen door de coronacrisis. Haar eindverslag aan de Kamer moet over drie weken klaar zijn.