De formatie van een nieuw kabinet lag weken stil en het leek er begin april na de vertrouwenscrisis niet op dat er nog een nieuw kabinet Rutte-IV zou komen. De dagen van Rutte leken geteld. Maar het tij lijkt nu te keren.
De zoektocht naar partijen voor een nieuw kabinet kan in elk geval weer verder. Vandaag was het debat over het formatiewerk van informateur Tjeenk Willink, een paar weken geleden aangesteld om de gebroken scherven tussen allerlei partijen op te rapen. In dit debat steunde een meerderheid in de Kamer het gezamenlijk plan van VVD en D66 om Mariëtte Hamer als nieuwe informateur aan het werk te zetten.
Zij gaat nu kijken welke partijen over welke thema's op één lijn kunnen komen. En wie er samen dan een regeerakkoord op hoofdlijnen kunnen schrijven. Tot 6 juni heeft ze hiervoor de tijd.
Dat hiermee de kous af is en alles nu verder vlotjes zal gaan, zal niemand zeggen. Rutte zei vandaag weer dat hij "een grote fout" heeft gemaakt door te zeggen dat hij niet over het CDA-Kamerlid Omtzigt had gesproken met de verkenners. Toen bleek dat hij dat wel had gedaan, kreeg hij van alle partijen de volle laag, ook van D66 en het CDA.
D66-leider Kaag benadrukte dat het nog steeds "geen gelopen wedstrijd" is. Een andere wedstrijd is het inmiddels wel te noemen. Want Rutte zegt nu nadrukkelijk dat hij samen wil bouwen aan het veranderen van de bestuurscultuur; met Kamer, kabinet en samenleving. En door die woorden lijken sommige partijen weer open te staan voor samenwerking met de onder vuur genomen Rutte.
Wheelen en dealen
Niet bij partijen overigens als Bij1, SP, Denk en PVV, die zien het niet meer zitten met Rutte. PVV-leider Wilders ziet nog steeds de "oude politiek" doorgaan bij het "wheelen en dealen" achter de schermen van D66 en VVD bij hun plan om Hamer als informateur naar voren te schuiven.
Partijen als GroenLinks en de PvdA hebben ook nog hun twijfels over Rutte, maar willen wel over de inhoud meepraten. Ook het CDA wil meepraten en sluit samenwerking met Rutte niet uit, zo bleek bij het debat.
CDA-leider Hoekstra sprak over de verantwoordelijkheid die er ligt om "problemen aan te pakken en "niet alleen met onszelf bezig te zijn". De partij kwam - in lijn met de ideeën van Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht- met een motie voor een "nieuw sociaal contract met de burger".
Dat zou kunnen worden uitgelegd als een signaal naar Omtzigt. De partij wil duidelijk maken dat zijn ideeën belangrijk zijn en dat ze hem niet kwijt willen. Maar zo lang onduidelijk blijft hoe het met Omtzigt verder gaat - hij zit ziek thuis - blijft het een onzekere en lastige tijd voor het CDA, en dus ook voor de formatie.
Over de inhoud moet het de komende weken dus gaan. Informateur Hamer wil daar snel mee aan de slag, zei ze bij aanvang van haar werk. Ze begint met een herstelplan.
Rutte zei te denken aan een "dun regeerakkoord" met meer ruimte voor discussie in debatten. Hij hoopt in elk geval dat partijen niet "boos aan de zijlijn" blijven staan. Boos of niet, D66 en CDA, maar uiteindelijk ook GroenLinks en PvdA lijken die zijlijn in elk geval niet meer op te zoeken.
