Zo verloopt de procedure tot Biden en Harris officieel beëdigd worden
Op de parkeerplaats van een hoveniersbedrijf in Philadelphia, naast een seksshop en een crematorium, stond Rudy Giuliani gisteren de Amerikaanse pers te woord. Donald Trumps advocaat herhaalde daar zonder enig bewijs de beweringen van de president: dat Trump door fraude de verkiezingen verloren heeft.
Even eerder hadden grote Amerikaanse tv-netwerken Biden tot winnaar uitgeroepen. En toen zei Giuliani iets dat formeel wél klopt: "Zenders bepalen niet wie de verkiezingen wint."
Want inderdaad, hoewel media van CNN tot Fox News Biden tot winnaar van de verkiezingen uitriepen is de Democraat officieel nog geen president. Amerikanen kiezen hun president immers niet direct, maar via een kiescollege. Pas als ten minste 270 kiesmannen hun goedgekeurde stem op Biden hebben uitgebracht, staat niets zijn inauguratie op 20 januari 2021 meer in de weg. Deze stappen moeten er formeel nog worden doorlopen.
1. Stemmen tellen
De uitslag mag cijfermatig dan wel duidelijk zijn, nog niet alle stemmen zijn geteld. Ook niet in staten waar het er eigenlijk helemaal niet om spant. De staten hanteren verschillende termijnen tot wanneer poststemmen nog mogen binnenkomen en wanneer de uitslagen definitief moeten zijn.
In deze video legde onze correspondent Arjen van der Horst voorafgaand aan de Amerikaanse verkiezingen uit hoe die in zijn werk gaan:
Sinds het sluiten van de stembureaus hebben staten tot 8 december om stemmen te tellen, eventueel te hertellen - al dan niet op bevel van een rechter - en de gouverneur een document op te laten stellen met de officiële uitslag en de kiesmannen die worden afgevaardigd.
2. Kiescollege
Op de eerste maandag na de tweede woensdag in december, zo staat in de wet, komen de kiesmannen in hun staat bij elkaar voor de eigenlijke presidentsverkiezingen. Dit jaar is dat op 14 december. Op die dag brengen de kiesmannen hun stem uit voor de president en de vicepresident.
Behalve Nebraska en Maine hebben alle staten een winner takes all-systeem. Alle kiesmannen in een staat brengen hun stem uit op de kandidaat die op 3 november de meeste stemmen heeft gekregen. Tenminste, als het goed is. Een kiesman kan ook zijn of haar eigen gang gaan en een zogeheten faithless elector worden.
In 33 staten en Washington DC zijn er echter wetten om dat te voorkomen, bijvoorbeeld met boetes of vervolging. Ook kunnen de muitende kiesmannen in sommige gevallen worden vervangen.
Bekijk hier de hoogtepunten uit Bidens overwinningstoespraak:
Faithless electors zijn een uitzondering, al waren er bij de vorige verkiezingen maar liefst tien. Twee kiesmannen brachten niet hun stem uit op Donald Trump en acht niet op Hillary Clinton, terwijl ze dat volgens de verkiezingsuitslag wel hadden moeten doen. Hun stem ging bijvoorbeeld uit protest naar de Republikein John Kasich in plaats van naar Trump of naar Bernie Sanders in plaats van Clinton. Tot nu toe hebben ongehoorzame kiesmannen echter nooit de uitslag van een verkiezingen beïnvloed.
3. Stemmen kiesmannen tellen
Op 6 januari komt het Congres - het Huis van Afgevaardigden plus de Senaat - onder leiding van de huidige vicepresident Pence bijeen. De vicepresident is officieel voorzitter van de Senaat. In de bijeenkomst worden de stemmen van de kiesmannen geteld en wordt de winnaar bekendgemaakt.
Diegene en de vicepresident worden in de regel zo'n twee weken later door de voorzitter van het Hooggerechtshof beëdigd in Washington. Dat moet in het geval van Biden en Harris gebeuren op 20 januari.
De achterban van de Democraten reageerde uitzinnig op Bidens verkiezing:
