Waar doe ik goed aan: sparen, een huis kopen, of toch maar bitcoins?
De economie floreert, en hoe. In tien jaar is de economische groei niet zo krachtig geweest. Het afgelopen jaar zijn er 200.000 banen bijgekomen en is de werkloosheid in rap tempo gedaald. In de bouw, de ict, en het transport wordt geschreeuwd om mensen.
De woningmarkt draait op volle toeren en neemt een kwart van de sterke groei voor zijn rekening. In een jaar tijd wisselden 239.000 huizen van eigenaar, het hoogste aantal in 25 jaar. De sterke economische opleving, de dalende werkloosheid en de lage hypotheekrente stuwen de bouw en de huizenverkoop.
Meer mensen werken en ze verdienen vaak ook meer. Daardoor zitten veel huishoudens een stuk beter bij kas. We zijn de crisis te boven, zo is het gevoel. De groei levert ook nieuwe vragen op: moet ik nou wel of geen huis kopen? Waar moet ik met mijn geld naartoe? Is de bitcoin iets voor mij?
Moet of kan ik wel een huis kopen?
De huizenmarkt is hot. In de grote steden en de regio's eromheen zijn er tekenen van oververhitting, met meer vraag dan aanbod en oplopende prijzen. Verkopers maken vaak flinke winst op hun huis. Huiseigenaren in goedlopende regio's zien de restschuld, het negatieve verschil tussen hypotheekschuld en waarde van de woning, wegsmelten en voelen zich weer rijker.
De rap dalende werkloosheid zorgt voor een enorme vraag naar huizen.
De huizenprijzen zijn in 2017 met gemiddeld bijna 8 procent gestegen. Een gemiddelde koopwoning is daarmee bijna 20.000 euro duurder geworden. Voor 2018 wordt eenzelfde stijging verwacht. "De sociale huursector is vastgeroest en de vrije huursector is duur. De rap dalende werkloosheid leidt tot een enorme vraag naar huizen, terwijl er de laatste jaren juist weinig zijn gebouwd", zegt Rabobank-econoom Nic Vrieselaar.
De aangescherpte leennormen, maximaal 101 en straks 100 procent van de waarde van een huis, maken met het schaarse woningaanbod, de stijgende prijzen en kopers die tegen elkaar opbieden, een huis kopen niet makkelijk. De vierkantemeterprijs (de huizenprijs gedeeld door aantal vierkante meters woonoppervlak) ligt in Amsterdam inmiddels op 4600 euro, in Heerlen of Loppersum op 1500 euro.
Aan de andere kant is de hypotheekrente historisch laag en telt het tweede inkomen bij tweeverdieners zwaarder mee. Voor starters in de Randstad echter is het kopen van een betaalbaar huis erg lastig.
De nieuwbouw laat ook nog op zich wachten. De bouwsector loopt tegen zijn capaciteitsgrenzen aan en kampt met een tekort aan bouwvakkers. De schaarste en de prijsstijgingen zullen om die reden nog wel even aanhouden, is de verwachting.
Waar moet je met je geld naartoe?
Een huis kopen, sparen of beleggen. Beleggers, vermogensbeheerders en pensioenfondsen doen niet anders dan schuiven met geld in de zoektocht naar rendement. Waar moet je met je geld naartoe? Waar doe ik verstandig aan? Een vuistregel is dat hogere rendementen gepaard gaan met meer risico's.
Stel, je hebt 10.000 euro. Het op een spaarrekening zetten, is prudent, maar levert niks op. De spaarrente is zo goed als nul. Grote banken geven niet meer dan 0,05 procent. Tien jaar geleden haalde je nog vier of vijf procent binnen, 100 keer meer! Op een spaarrekening krijg je, weliswaar gegarandeerd, slechts 42 eurocent per maand, een schamele vijf euro in een heel jaar.
Qua koopkracht lever je zelfs 125 euro in omdat de gemiddelde inflatie 1,3 procent bedraagt. De inflatie, het stijgende prijspeil, vreet doodleuk ongemerkt je spaargeld op. Je kunt dan beter die 10.000 euro gebruiken om extra af te lossen op je hypotheek of andere schuld, want dat levert lagere maandlasten op en minder echte schuld.
In aandelen of goud stappen dan? Daar is de opbrengst onzekerder en onvoorspelbaar. Wie op 1 januari 10.000 euro in de AEX-index stopte, behaalde een jaarrendement van 14 procent en verdiende zo'n 1345 euro. Wie 10.000 euro in goud belegde, verdiende een kleine 800 euro, een rendement van 8 procent. Let wel, het zijn de rendementen over een heel jaar, want tussendoor kon het meer of minder zijn.
Wie zijn geld in bitcoins stak, gaat helemaal door het dak. Op 1 januari kocht je voor 10.000 euro bijna 15 bitcoin, als je die deze week weer verkoopt, stel bij een koers van 15.000 dollar, ben je zomaar even 180.000 euro rijker.
Wat te denken van bitcoin?
Tja, de bitcoin, symbool van de economische bloei en digitalisering. De bitcoin is in de markt gezet als het betaalmiddel van de toekomst, in een wereld zonder banken, het geld van ons allemaal, veilig en betrouwbaar dankzij de achterliggende blockchaintechnologie.
Bitcoin is een zeepbel, met karakteristieken van een piramidespel.
2017 was het jaar van de doorbraak van de cryptomunt, met een ongekende koersexplosie die zelfs de 17e-eeuws tulpenbollengekte overtreft. Vooral de laatste maanden doken steeds meer mensen op de munt, bang om de boot te missen.
De gretigheid werd hebzucht en overtreft in ruime mate wat graaiende bankiers en het perverse geldwezen verweten wordt. Over het ideaal hoor je niemand meer, enkel de koers telt. De bitcoinfans van het eerste uur zijn de grote verdieners. Naar verluidt gaat het om een groep van nog geen duizend mensen die samen goed zijn voor de helft van de markt. Ze worden, net als bij een piramidespel, uitbetaald door alle nieuwkomers.
De koers is een rad van fortuin. Een jaar geleden was een bitcoin nog geen 800 dollar waard. Sinds eind oktober is de koers in een paar weken tijd geëxplodeerd van 5000 naar bijna 20.000 dollar. Op twee grote Amerikaanse derivatenbeurzen kan sinds kort in futures belegd worden, waarbij gespeculeerd wordt op koersstijgingen of koersdalingen. Rond de kerst duikelde de bitcoin echter in een paar dagen tijd naar 11.000 dollar. De laatste dagen schommelt de koers tussen de 14 en 16.000 dollar.
"De bitcoin is een zeepbel, met karakteristieken van een piramidespel", zegt Rabobank-econoom en hoogleraar Geldwezen Wim Boonstra. "Zo'n zeepbel kan nog heel lang doorgaan, maar ook op ieder moment knappen als er meer mensen hun winst willen verzilveren dan er nieuwkomers zijn, of als de toezichthouders ingrijpen."
Volgens Boonstra hebben cryptomunten geen enkele dekking. "Bitcoin is ontwikkeld door mensen die hechten aan privacy en die een systeem wilden ontwikkelen waarin de centrale bank niet mee kan kijken. Dit maakt het stelsel ook erg aantrekkelijk voor illegale activiteiten."
Voor wie het geld niet kan missen, zeg ik wees voorzichtig.
De bitcoin is als gewoon geld volledig ongeschikt, vindt Boonstra. "De koers is grillig, het geldscheppingsproces, het minen, is ondoorzichtig, de dekking is nul, en het systeem van de blockchain is veel te traag om retailbetalingen af te wikkelen. En het vreet energie."
Ook toezichthouder De Nederlandsche Bank is terughoudend. "Ik zou daar voorlopig van wegblijven en er niet in beleggen", zegt DNB-hoofdeconoom Job Swank. "Laat je niet gek maken door de grote koersstijgingen want die kunnen omslaan in grote koersdalingen. Als het geld is dat je kunt missen, dan maak ik mij daar geen zorgen over, want da's alleen vervelend voor de betrokkene. Voor wie het geld niet kan missen zeg ik: wees voorzichtig."
Of cryptomunten een rol gaan spelen in het betalingsverkeer? "Een technische ontwikkeling is lastig te voorspellen. Internet zou 'ook zo'n vaart niet lopen' maar we weten hoe de samenleving en de economie door internet veranderd zijn. Op korte termijn verwacht ik het niet", denkt Swank.
