Wielerbondscoach Ten Dam wacht lastige klus: 'Goed dat ze met schone lei beginnen'

De aanstelling van Laurens ten Dam als bondscoach van de Nederlandse wielrensters komt als een surprise voor analytici en oud-profs Annemiek van Vleuten en Tom Dumoulin.

"Verrassend", reageert Van Vleuten, die in 2019 en 2022 wereldkampioene op de weg werd. "Ik had verwacht dat het moeilijk zou worden om iemand te vinden die het aan zou durven en zin heeft in deze klus."

Voormalig wereldkampioen tijdrijden Dumoulin was al op de hoogte van de nieuwe job van zijn goede vriend en ex-ploegmaat. "Maar daarvoor had ik het ook niet zien aankomen."

Open vacature

Toen wielerbond KNWU eind augustus een open vacature de wereld instuurde, was Ten Dam achter de schermen al gepolst. De 43-jarige ex-profrenner was al bondscoach van de Nederlandse gravelploeg en hapte toe.

Zijn nieuwste functie zal niet de makkelijkste worden, weten Van Vleuten - zelf ook gepolst voor de baan - en Dumoulin: "Er wacht hem wel een klus."

Het takenpakket op zich maakt het al ingewikkeld. "Vijftig weken per jaar zijn de rensters gewoon bij hun eigen ploeg", zei Ten Dam zelf al. "Je bent maximaal twee weken met die meiden onderweg."

En in die weken moet Ten Dam voor duidelijkheid zorgen. Van Vleuten: "Als bondscoach heb je met name vooraf invloed, op de sfeer en de rolverdeling. Tijdens de wedstrijd is de invloed minimaal, maar een bondscoach wordt er toch maximaal op afgerekend."

Schone lei

"Laurens is makkelijk in de omgang, energiek en positief", somt de oud-renster kwaliteiten van Ten Dam op. "Ik denk dat hij met alle meiden een goede klik kan ontwikkelen. En het is goed dat ze met een schone lei beginnen. Hij heeft geen historie met de rensters, heeft niet eerder bij een van de ploegen met ze gewerkt."

"Ik hoop dat hij verder gaat met het vooraf committeren in de rolverdeling. Het laatste jaar is bij het vormen van de selectie duidelijk gecommuniceerd in welke rol iemand opgeroepen werd. Dat is denk ik nodig."

Dat Ten Dam nog geen ervaring heeft als ploegleider in het wegwielrennen, hoeft niet erg te zijn. Ook het praktische deel, werken vanuit een auto achter het peloton, valt snel te leren.

"Om te werken bij een WorldTour-ploeg zou hij meer moeten leren. Bij een nationaal team is het toch anders, omdat er tijdens de koers geen communicatie via 'oortjes' is. Met een goede chauffeur naast hem, kan hij vooral bezig zijn met wat hij moet en kan doen."

Harde keuzes

Dat hij in het heetst van de strijd overzicht kan bewaren en harde keuzes kan maken, bewees Ten Dam al in zijn rol als wegkapitein voor kopman Dumoulin. Bijvoorbeeld tijdens de gewonnen Ronde van Italië in 2017.

"Laurens heeft daar een heel groot aandeel in gehad. Als vriend maar ook als wegkapitein. Hij kon die balans heel goed vinden. Hij gaf mij vertrouwen en bracht rust in de groep, maar kan ook op de juiste momenten de leiding nemen. Hij kan op de juiste momenten zeggen waar het op staat. Dan kan hij zeker streng zijn, sluw zijn. En dat is nodig."

"Hij is wel een man van plannetjes maken. En als hij ergens goed in is, is het mensen meenemen in zijn enthousiasme."

Spanning tussen 'winnaars'

Enthousiasme was ver te zoeken bij de Oranje-equipe op de laatste WK, toen de wegwedstrijd uitliep op een stevige teleurstelling.

"Het rommelt in de Nederlandse ploeg, als ik het zo kan inschatten van de buitenkant", zegt Dumoulin. "Ik denk dat er over het afgelopen WK nog een keer goed gepraat moet worden. En we hebben daarvoor ook best wat wedstrijden gezien, zoals Tokio 2021, waar het teamwork ver te zoeken was."

Van Vleuten, die tussen 2010 en 2023 vele WK's, EK's en olympische wedstrijden meemaakte, legt uit waarom het er in de afgelopen jaren zeker niet makkelijker op geworden is. "Jarenlang was Marianne Vos de absolute kopvrouw. De rest was gelukkig om geselecteerd te worden en een bijdrage aan succes te kunnen leveren."

"Nu zijn er meerdere echte winnaars, en dus verschillende scenario's voor elke wedstrijd. Je moet dat spel ook spelen, gebruik maken van de sterkte in de breedte. Dat zorgt voor spanning."

"Rensters die vaak winnen, offeren hun kansen niet zomaar op. Bij hun eigen ploeg doen ze dat weleens om iemand te helpen, wetende dat ze die gunst de volgende keer terug kunnen verwachten. Bij de nationale ploeg werkt dat anders."

"Als je het hebt over het kunnen winnen van een EK of WK, wanneer is het dan jouw beurt? Dat kan een jaar, twee jaar of zelfs langer duren. Dat is toch anders. En daar speelt de rol van Laurens dus op. Het zal hoe dan ook lastig blijven."