Midden-Oosten opnieuw op scherp na grootschalige aanvallen Israël en Hezbollah
Een eerste vergeldingsaanval, zo noemde Hezbollah de enkele honderden raketten en drones die vannacht werden afgevuurd op Israël. De schade bleef beperkt: Israël heeft naar eigen zeggen de projectielen onderschept en een grote aanval afgewend. Vannacht bombardeerde het Israëlische leger "uit voorzorg" tientallen plekken in Libanon.
Het was wachten op een reactie van Hezbollah, nadat Israël vorige maand opperbevelhebber Fuad Shukr had geliquideerd in de Libanese hoofdstad Beiroet. De aanval werd vannacht door Hezbollah aangekondigd, waarna Israël de noodtoestand in het land afkondigde en bombardementen uitvoerde. Volgens Israël zijn daarbij duizenden raketten vernietigd.
In Israël zelf gaat het dagelijks leven grotendeels door, maar de regio staat opnieuw op scherp. Weliswaar bestoken Israël en Hezbollah elkaar al sinds oktober bijna dagelijks met raketten, maar deze aanvallen waren veel grootschaliger dan voorheen. Hezbollah zegt dat met deze aanval de "eerste fase" voltooid is, wat zou betekenen dat er nog meer zullen volgen.
Wraakacties
Daarmee wil Hezbollah de druk opvoeren, ziet historicus Peter Malcontent, universitair docent aan de Universiteit Utrecht. "Het kan een waarschuwing zijn naar Israël toe om tot een akkoord te komen, en dat er daarna geen wraakactie meer zal komen." Op de achtergrond lopen de onderhandelingen tussen Israël en Hamas voor een staakt-het-vuren.
Dan is er ook nog de wraakactie van Iran die in de lucht hangt. Kort na de liquidatie van Shukr werd de politiek leider van Hamas, Ismail Haniyeh, geliquideerd in de Iraanse hoofdstad Teheran. Iran dreigde wraak te nemen. Maar naar verluidt zou Iran willen afzien van een aanval als er een staakt-het-vuren in Gaza komt.
"Als er geen deal komt, zal Iran zelf nog een aanval willen uitvoeren", verwacht Joost Hiltermann, Midden-Oostendeskundige bij Crisis Group, een internationale denktank. "Maar het is volledig onbekend wanneer Iran dat gaat doen. Dat zou ook pas over een jaar kunnen zijn." Vorige week zei een woordvoerder van de Iraanse Revolutionaire Garde dat een wraakactie nog lang op zich zou kunnen laten wachten.
Bestand nog ver weg
Een bestand tussen Hamas en Israël lijkt nog ver weg. Onder bemiddeling van de Verenigde Staten, Qatar en Egypte spreken de partijen opnieuw met elkaar. Ook vandaag zou er weer onderhandeld worden. De Amerikaanse buitenlandminister Blinken noemde deze ronde afgelopen week "mogelijk de laatste kans" om de gijzelaars vrij te krijgen en tot een staakt-het-vuren te komen.
Maar soepel lijkt het niet te lopen. Het belangrijkste pijnpunt zijn de twee corridors in Gaza, waar Israël militaire controle op wil houden. Het gaat om de grens tussen Gaza en Egypte, de zogeheten Philadelphi Corridor, en de Netzarim Corridor, in het midden van de Gazastrook. Het leger heeft daar zelf een grens getekend, waarmee het noorden en zuiden van elkaar zijn afgesloten.
Het zijn eisen die een paar weken geleden door Israël op tafel zijn gelegd. Hamas zou akkoord zijn gegaan met het originele plan van de Amerikaanse president Biden, waarin staat dat Israël zich militair terugtrekt uit Gaza. Maar volgens de Israëlische legertop en de Amerikanen wil premier Netanyahu hier niet mee akkoord gaan.
Het is de vraag of de aanval van Hezbollah enige invloed zal hebben op de onderhandelingen, stelt Hiltermann. "Netanyahu heeft duidelijk gemaakt dat hij geen deal wil als het de overleving van Hamas zou betekenen. De grootste twist ligt nu binnen Israël, tussen Netanyahu en de Israëlische onderhandelaars."
In de regio is met ongenoegen gereageerd op de aanvallen van vannacht. Het Egyptische buitenlandministerie waarschuwt voor een nieuw oorlogsfront in Libanon. De vredesmacht van de VN, onder aansturing van de Nederlandse gezant Jeanine Hennis-Plasschaert, noemt de ontwikkelingen verontrustend en roept op om de aanvallen te stoppen om verdere escalatie te voorkomen.
