De grens tussen Gaza en Egypte: waarom het bestand in Gaza ver weg lijkt
Makkelijk zou het nooit worden, een bestand in Gaza. Toch was er een flinke dosis optimisme vorige week, toen de besprekingen in Qatar na lange tijd weer van start gingen. Maar vandaag, met een nieuwe ronde gesprekken in Egypte op de agenda, is er van dat optimisme nog maar weinig over.
En dat komt voor een belangrijk deel door een strook grond van 14 kilometer lang: de grens tussen de Gazastrook en Egypte. Deze Philadelphi Corridor wordt door het Israëlische leger bezet. Hamas eist dat het leger hier weer vertrekt, maar de Israëlische premier Netanyahu weigert dat.
De druk op de onderhandelingen is enorm omdat er nog steeds een vergeldingsaanval op Israël dreigt van Iran en Hezbollah. Zij hebben wraak gezworen na de liquidatie van Hamas-leider Haniyeh in Teheran en een hoge commandant van Hezbollah in Beiroet. Met een akkoord in Gaza zouden die aanvallen mogelijk worden afgeblazen.
In deze video leggen we uit wat de Philadelphi Corridor is:
Afgelopen maandag sprak de Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken drie uur met Netanyahu. Daarna maakte hij bekend dat de Israëlische premier akkoord was met het voorstel voor een bestand. Maar al snel ontstond daar twijfel over. In een gesprek met familieleden van gesneuvelde militairen zei Netanyahu volgens aanwezigen dat "Israël in geen geval zal vertrekken uit de Philadelphi Corridor".
De hoogste Hamas-leider Yahya Sinwar zit waarschijnlijk ergens in een tunnel onder Gaza en laat op zich wachten. Maar de kans dat hij akkoord gaat lijkt bijna nul. Volgens insiders is de deal "dood" als Israël geen concessies doet over de Philadelphi Corridor.
Stalen platen
Toen Israël zich in 2005 terugtrok uit de Gazastrook gingen 750 Egyptische agenten de grens bewaken. Maar dat was niet erg effectief: de Gazanen groeven honderden tunnels, waarvan sommige zo groot waren dat er auto's doorheen konden. Omdat Israël alle bevoorrading van Gaza controleerde, smokkelde de bevolking allerlei goederen; levensmiddelen, maar ook wapens.
Om dat tegen te gaan werd een geavanceerd hek gebouwd met stalen platen tot 30 meter onder de grond, een constructie om tunnels onder water te zetten en geavanceerde camera's met geluidsdetectie. Maar binnen een jaar na de aanleg bleek dat Hamas erin was geslaagd om door de stalen barrière heen te boren met krachtige lasapparatuur.
Eind mei dit jaar begon het Israëlische leger een grondoffensief in Rafah en bezette toen ook de grens. De Israëlische minister Gallant van Defensie was daar afgelopen woensdag. Hij zei toen dat de divisie van Hamas in Rafah na gevechten van bijna drie maanden is verslagen. En dat het leger 150 tunnels van Hamas langs de grens heeft vernietigd. Volgens berichten in de Israëlische media geloven veiligheidsexperts in Israël, onder wie de chefstaf van het leger, dat een terugtrekking van de grens nu verantwoord is.
Bij het opstarten van de gesprekken vorige week probeerden de Amerikanen de onderhandelingen vlot te trekken met een "overbruggingsvoorstel". Wat daarin staat is niet openbaar gemaakt. Maar volgens The New York Times, die sprak met vier betrokkenen bij de onderhandelingen, zouden Israëlische troepen kunnen doorgaan met patrouilles langs sommige stukken van de grens. Israël zou dan wel een deel van zijn troepen moeten terugtrekken.
Maar voor Netanyahu lijkt dat niet bespreekbaar. Zijn kantoor laat weten dat berichten in de media "niet correct" waren: "Gaza mag nooit meer een bedreiging vormen voor Israël. Dat betekent ook dat de zuidelijke grens afgesloten moet worden."
Meer flexibel
Critici zeggen dat Netanyahu zich zo hard opstelt om een bestand tegen te houden. De Amerikaanse president Biden belde hem woensdag opnieuw, en zou hem hebben gevraagd om zich "flexibeler" op te stellen en toch een deel van zijn troepen weg te halen van de grens met Egypte.
Minister Blinken was de afgelopen dagen in de regio om de onderhandelingen te ondersteunen. Toen hij weer vertrok zei hij dat de VS "een langdurige bezetting van Gaza door Israël niet accepteert. Het voorstel is duidelijk over waar en wanneer Israël zijn troepen terugtrekt, en Israël is daarmee akkoord gegaan. Het moet lukken, en we zullen alles doen om het over de eindstreep te krijgen. Het is misschien de laatste kans die we hebben."
