Pionier 3x3 ziet Oranje eerste olympische basketbalplak winnen: 'Niet te omschrijven'

• Anne van Eijk

  Volgt in Parijs de Olympische Spelen

Nooit pakte Nederland een olympische basketbalmedaille, tot maandag 5 augustus 2024. De 3x3-mannen sleepten in het hol van de leeuw dankzij een schitterend winnend schot van Worthy de Jong tegen Frankrijk zelfs het goud binnen. Maar dat verbaasde Jesper Jobse, de pionier van deze sport in Nederland, eigenlijk niks.

"Het is zeker bijzonder, maar niet verrassend voor mij. Het is gewoon waar we staan als Nederlands team: altijd in de top drie of top vier van de wereld. Dus dan is dit de plek waar we thuishoren."

"Wij zijn altijd het land van de kat uit de boom kijken, niet hardop uitspreken dat je voor goud gaat, maar ik heb dat wel uitgesproken", vertelde Jobse vlak voor de finale van het olympisch 3x3-toernooi. "In de breedte hebben we het sterkste team. Als al onze spelers tegelijk laten zien wat ze kunnen, dan kan niemand ons stoppen."

Van begin af aan betrokken

Jobse is van begin af aan betrokken geweest bij het 3x3 basketbal, dat in 2010 een officiële discipline werd. "Bij vijf-tegen-vijf-basketbal had ik altijd het gevoel dat ik in een rolletje werd gestopt, moest dansen naar de pijpen van de coach. Er stond altijd wel een Amerikaan in het veld die beslissend mocht zijn, terwijl ik maar een paar dingen mocht doen."

Maar bij de drie-tegen-drie-variant, waarvan Jobse vond dat Nederland daarin een team moest creëren, kon hij de basketballer zijn die hij wilde zijn. "Je gaat eigenlijk terug naar de puurste vorm van basketbal. Iedereen is allround. Als één iemand niet levert, ben je kansloos."

Jobse besloot een team te formeren en kwam daarmee in 2014 'per ongeluk' op de WK terecht. "Dat was toen met een bij elkaar geraapt team en we werden laatste. Toen ben ik gaan zoeken met wie ik dit naar een hoger niveau kon tillen. We hebben spelers bij elkaar gezocht en zijn het professionele circuit ingegaan. En met heel veel vallen en opstaan kregen we grip op de wereldtop."

Dat leverde al twee keer WK-zilver op, in 2017 en 2018, maar een gouden plak op een groot toernooi zat er tot gisteren in Parijs nog niet in.

Geen coach langs het veld

Wat maakt de variant, waarin Nederland nu olympisch kampioen is, zo leuk? "Het is tien minuten volle bak gaan. Laat maar zien wat je kan, zorg dat je perfect met elkaar samenwerkt." Er staat namelijk geen coach langs de zijlijn. Die zit bovenin het stadion en mag niks zeggen tijdens de wedstrijd.

"Dat is een heel belangrijk element in deze sport", aldus Jobse. "Op het veld moeten die gasten het zelf doen. En er gaat een heel lang proces aan vooraf om de verschillende individuen met allemaal verschillende achtergronden zo ver te krijgen dat ze het beste in elkaar naar boven halen."

Waarom de 3x3-basketballers nu een prestatie leveren waar de 5x5-teams op de Spelen nooit toe in staat waren op - namelijk zich plaatsen, laat staan een medaille winnen - heeft volgens Jobse een reden. "In het vijf-tegen-vijf-basketbal zijn in Nederland wat meer eilandjes, waardoor het moeilijk is om op de juiste manier samen te werken."

"En het is mondiaal een grote sport. Het is moeilijk om daar tussen te komen. Met 3x3 zijn we er van begin af aan bovenop gedoken met een groep gepassioneerde mensen die er volledig voor gaan. We zijn mede daardoor nu al jarenlang wereldtop en we worden steeds beter."

"Eerst werd nog tegen ons gezegd dat als de grote basketballanden zich ermee zouden gaan bemoeien, het voor ons steeds lastiger zou worden. Maar je ziet hier landen als Letland, Servië, de VS en Litouwen deelnemen en dat zijn wereldwijd echt grote basketballanden. En die verslaan wij gewoon."

Jobse, die voor de Spelen van Tokio stopte bij het 3x3-team, is nog altijd nauw betrokken bij de sport en de nationale ploeg. "Ik ben adviseur van de basketbalbond en bel bijvoorbeeld nog dagelijks met Dimeo van der Horst, met wie ik samen in Oranje heb gespeeld."

"Dus als je dan voor het eerst de mannen een toernooi ziet winnen, is het niet te omschrijven wat dat dan losmaakt."