Waar komt de uitbarsting van geweld in het Verenigd Koninkrijk vandaan?
De Britse regering worstelt met de vraag hoe een eind kan worden gemaakt aan de heftigste rellen in het Verenigd Koninkrijk in jaren. Al bijna een week gaan rechts-radicale en rechtsextremistische demonstranten de straat op om de confrontatie aan te gaan met de politie en tegendemonstranten. Ook vallen ze moskeeën en opvangplekken voor asielzoekers aan.
Waar komt deze plotselinge uitbarsting van geweld vandaan? Vijf vragen aan correspondent Niels Posthumus.
De rellen begonnen dinsdag na het doodsteken van drie kinderen in Southport door een jongen van 17. Er wordt gezegd dat sociale media daaraan hebben bijgedragen. Wat heb jij daarvan gezien?
"Je zag dat er al snel een bericht verscheen op de vrij obscure website Channel3 Now, waarin stond dat het een islamitische asielzoeker betrof die al in het vizier was van de veiligheidsdiensten. Dat bericht is op sociale media verspreid door influencers als Andrew Tate, de rechts-radicale leider Tommy Robinson en de ex-olympische bokser Anthony Fowler, die postte dat de dader een Syriër was.
Al die berichten hadden al gauw miljoenen views. Channel3 Now gaf twee dagen later toe dat het bericht niet waar was. Maar toen was het hek al van de dam."
Bij die rellen zou de English Defense League (EDL) een rol hebben gespeeld. Wat is dat voor een club?
"Dat is een radicaal-rechtse anti-islamitische beweging die in 2009 mede is opgericht door diezelfde Robinson. De EDL had eerst voornamelijk aanhang onder voetbalhooligans in en rond Londen en werd steeds radicaler. Robinson is in 2013 opgestapt.
Volgens Britse media stelt de EDL als beweging weinig meer voor, maar identificeerden de demonstranten in Southport zich wel als EDL-leden. Tijdens de demonstratie werd de naam van Robinson ook gescandeerd."
Na Southport sloeg het geweld snel over naar andere steden. Heeft niemand dat zien aankomen?
"Er werd in elk geval niet verwacht dat de steekpartij tot demonstaties zou leiden. Maar de dag erna waren er demonstraties in Londen. Ik denk dat vanaf dat moment de vrees ontstond dat dit zich verder ging uitbreiden.
Sara Kahn, een voormalig adviseur van de conservatieve premier Sunak, zegt in The Guardian dat zij de regering-Sunak heeft gewaarschuwd dat het land slecht voorbereid is op dit soort demonstraties en dat er te weinig wetgeving is om rechtsextremistische organisaties goed aan te pakken. Daar zou niets mee zijn gedaan."
We zien dat brexiteer Nigel Farage ook opduikt in het verhaal. Wat is zijn rol?
"Hij is nu de leider van de anti-immigratiepartij Reform UK. Die haalde bij de laatste verkiezingen weinig zetels in het Lagerhuis, maar kreeg wel 14 procent van de stemmen.
Vrij snel na de moord op de drie kinderen in Southport wierp hij de vraag op of de politie informatie achterhield. De politie zei vrijwel meteen dat de dader geen terroristisch motief had. Farage trok dat in twijfel. Vandaag heeft hij een verklaring online gezet waarin hij de gewelddadige protesten en het aanvallen van de politie nadrukkelijk veroordeelt.
Maar hij zegt ook dat ze het gevolg zijn van een te hoge immigratie en van het softe optreden van de politie tegen de Black Lives Matter-protesten van een paar jaar geleden. Farage zegt dat een deel van de frustratie daarvandaan komt en dat het gevoel bestaat dat er met twee maten wordt gemeten."
Wat kan de regering doen om de openbare orde te herstellen?
"Wat die nu al probeert is heel duidelijk laten weten dat relschoppers die opgepakt worden meteen worden berecht. Daarvoor zijn aanklagers vrijgemaakt. De hoop is dat daar een afschrikkend signaal van uitgaat, dat op die manier de protesten verdwijnen zonder dat er met bruut geweld ingegrepen moet worden.
De afgelopen dagen zijn er extra maatregelen bij gekomen. Er is extra beveiliging voor moskeeën, er zijn heel veel politieagenten op de been en in de stad Bolton was het tijdelijk verboden om gezichtsbedekking te dragen. Misschien helpt het dat het weekend voorbij is en een aantal mensen weer aan het werk moet.
Als dit allemaal niet blijkt te werken, zal er harder ingegrepen moeten worden. Je ziet dat buiten de regering om sommige mensen roepen dat het leger moet worden ingezet. Vooralsnog houdt de regering vast aan zijn strategie, maar dat moet wel een keer zoden aan de dijk gaan zetten."
