25 jaar Mohammed VI: koning Marokko wil droogte en ongelijkheid aanpakken

• 

  Samira Jadir

  correspondent Marokko

• Soehayla Halouchi

  redacteur Online

25 jaar geleden besteeg Mohammed VI van Marokko de troon, na de dood van zijn vader Hassan II. Het jubileum werd vandaag gevierd met festiviteiten in verschillende steden. De koning zelf gaf een troonrede, waarin hij maatschappelijke problemen aanstipte en terugblikte op zijn koningschap.

Marokko kampt met hoge kosten voor levensonderhoud, droogte en inkomensongelijkheid. En hoewel daarover onvrede leeft onder de bevolking, staat de koning er op een voetstuk. Mohammed wordt gezien als een stabiele en diplomatieke leider, die van de verschillende bevolkingsgroepen in Marokko een eenheid maakte.

Zijn investeringen in armere gebieden gaven hem de bijnaam Malik Al-Fuqara, de koning van de armen. Toch blijft het gelijk verdelen van de toegenomen welvaart een uitdaging.

Wat heeft de koning betekend voor zijn land? En waar richt hij zich de komende jaren op?

Westelijke Sahara

Het jubileum werd bekroond met een belangrijke toezegging van de Franse president Macron. Die liet weten dat Frankrijk Marokko steunt in het conflict over de Westelijke Sahara. Dit tot groot ongenoegen van Algerije, dat de onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara steunt, en nu zijn ambassadeur in Frankrijk heeft teruggeroepen.

Macron noemt het autonomieplan dat Marokko in 2007 voorstelde, de 'enige basis' om het conflict op te lossen. Deze verschuiving is een klap voor de onafhankelijkheidsbeweging Polisario, die sinds 1975 strijdt voor een onafhankelijke staat.

Veel Afrikaanse en Europese landen zien het autonomieplan van de koning als de duidelijkste oplossing. Eerder erkenden bondgenoten als de Verenigde Staten en Israël de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied.

Hervorming familiewet

Een van de belangrijkste onderdelen van de modernisering van Marokko die Mohammed in gang heeft gezet, is de invoering van een nieuwe familiewet in 2004. Hierdoor kregen vrouwen meer rechten op het gebied van echtscheidingen en erfrecht.

Sinds de invoering bleek wel dat de wet nog flink tekortschiet. Er zijn hervormingsplannen, die voor het eind van het jaar doorgevoerd moeten zijn. De koning is een belangrijke voorvechter van deze wet. Omdat hij ook een religieuze rol vervult in Marokko en er juist vanuit de religieuze hoek kritiek is op de hervorming, is het voor hem een constante balanceeract.

Watertekorten

De afgelopen zes jaar heeft Marokko te maken met droogte. Volgens de koning gaat de overheid vaart zetten achter waterprojecten die in de afgelopen jaren al zijn opgestart. Dan gaat het om de bouw van ontziltingsinstallaties om van zeewater drinkwater te maken en het aanleggen van verbindingen tussen verschillende stuwmeren om het water beter te kunnen verdelen over het land.

De koning riep zijn volk op om verantwoordelijk om te gaan met water. Om aan te geven dat dit volgens hem het belangrijkste probleem is waar het land mee te maken heeft, begon hij de toespraak hiermee.

Economie

Op economisch vlak heeft Marokko sinds zijn aantreden een aanzienlijke groei doorgemaakt. Zo groeide het bruto binnenlands product (bbp) met 250 procent en daalde werkloosheid met 3 procentpunten naar 11 procent.

De grootste handelspartner van Marokko is van oudsher de EU en dat is nog steeds zo. Maar onder de koning is ook de handel met China en Rusland versterkt en het land investeerde de afgelopen jaren meer in sub-Sahara Afrika. Marokko trad verder in 2017 toe tot de Afrikaanse Unie.

Toch vertaalt de nationale economische voorspoed zich niet in welvaart voor elke Marokkaan. Net als in andere landen op het Afrikaanse continent, is ongelijkheid nog altijd een groot onderdeel van de economische problematiek. De inkomensongelijkheid is sinds Mohammed aan de macht amper verminderd.

Vanuit mensenrechtenorganisaties klinkt ook kritiek op het gebrek aan sociale gelijkheid in Marokko. Human Rights Watch sprak in een recent rapport over het gebrek aan vrijheid van meningsuiting en wees daarbij naar journalisten en Hirak-activisten die gemarteld werden en opgesloten zijn. Deze activisten demonstreerden tegen de economische ongelijkheid in de noordelijke Rif-regio.

Israël-beleid

De koning sprak zich in zijn troonrede ook uit over de oorlog die Israël voert in Gaza. Dagelijks zijn er pro-Palestijnse demonstraties in de grote steden. Onder bewind van de koning normaliseerde het land de relatie met Israël, tot ongenoegen van de bevolking.

Maar de koning benadrukte dat hij ook achter de Palestijnse bevolking staat en Marokko's diplomatieke koers niet betekent dat "onze Palestijnse broeders en zusters" worden vergeten. Hij riep op tot een staakt-het-vuren en een tweestatenoplossing.

De opgesloten journalist Omar Radi kreeg gisteren gratie ter ere van de Troondag