Advies aangescherpt: speel niet in zeeschuim, maar strandganger weet van niets
De overheid heeft een advies over hoe om te gaan met zeeschuim aangescherpt zonder daar ruchtbaarheid aan te geven, blijkt uit onderzoek van de NOS. De waarschuwing is om kinderen en honden niet in zeeschuim te laten spelen omdat daar hoge concentraties PFAS in zitten. Toch vinden ministerie, provincies en gemeenten het niet nodig om dit op of rond het strand bekend te maken.
Eind vorig jaar bleek uit een rapport van het RIVM dat er aan de Nederlandse kust hoge concentraties PFAS in zeeschuim zitten. Tot en met juni was het advies om jezelf af te spoelen na een dagje strand en ervoor te zorgen dat kinderen en huisdieren zo min mogelijk zeeschuim inslikken.
In juli is dat aangepast. Het advies is nu om er helemaal van weg te blijven. "Laat kinderen en huisdieren niet in zeeschuim spelen", staat op de voornaamste informatiebron, de overheidswebsite zwemwater.nl. In België gold deze waarschuwing anderhalf jaar geleden al.
Volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is er "geen sprake van aanscherping van beleid of een nieuw advies", maar van een "andere woordkeuze om onduidelijkheden weg te nemen".
Chiel Jonker, milieuchemicus en PFAS-expert aan de Universiteit Utrecht, denkt daar anders over. Hij vindt het goed dat de overheid het advies heeft aangepast. "We moeten op zoek naar manieren om minder PFAS binnen te krijgen. We krijgen al te veel binnen via eten en drinken, maar daar kun je niet mee stoppen. Contact met zeeschuim vermijden, is wel iets wat je kunt doen." Hij benadrukt dat mensen niet in paniek hoeven te raken: "Blijf vooral lekker in zee zwemmen en naar het strand gaan."
Paniek voorkomen
Jonker heeft kritiek op het gebrek aan communicatie van de overheid. "Het advies is alleen geplaatst op zwemwater.nl, maar daar bereik je niemand mee. Ze moffelen het advies dus weg, mogelijk om paniek te voorkomen".
Hoeveel mensen inderdaad weten van het advies over zeeschuim is volgens het ministerie onmogelijk om in te schatten. De informatie op de Nederlandstalige website zwemwater.nl/PFAS is dit jaar "door enkele duizenden mensen" bekeken. Op de zwemwater-app is het advies pas ruim een week geleden toegevoegd. Per jaar gaan vele miljoenen mensen naar het strand.
Volgens Jonker zou de informatie op de borden bij de strandopgangen kunnen worden geplaatst, in verschillende talen. "Zo bereik je veel meer mensen en ook nog eens je exacte doelgroep."
Economische motieven
In het landelijk zwemwateroverleg van Rijkswaterstaat, RIVM, Waterschappen, provincies en GGD is dit wel overwogen. De provincies wilden dat uiteindelijk niet. Zij "achten het beter om geen waarschuwingsborden te plaatsen vanwege zeeschuim", aldus de notulen van de bijeenkomst in februari van dit jaar.
De reden om geen borden te plaatsen, is dat er geen acuut gevaar is, zeggen het ministerie en de provincies. Strandbezoekers zijn "zelf verantwoordelijk" om zich goed te informeren. Vaak worden de borden bij het strand niet bekeken en waarschuwingen geregeld genegeerd, zeggen ze. Economische motieven, zoals mogelijke negatieve gevolgen voor het toerisme, spelen volgens het ministerie geen rol.
Jonker denkt hier anders over. Hij vermoedt dat economische redenen wel degelijk meespelen "Waarom geen borden bij het strand, zoals gedaan wordt bij zwemplassen waar te veel PFAS in zit?", vraagt hij zich af. "Ook daar is geen sprake van acuut gevaar, dus ik zie geen verschil met de situatie met zeeschuim. Sterker nog: ik denk dat er veel meer mensen op het strand komen en in contact zouden kunnen komen met zeeschuim dan het aantal mensen dat zwemt in een specifieke zwemplas."
