RIVM: waterkwaliteit én verbetermaatregelen onvoldoende

Op veel plekken in Nederland is de waterkwaliteit niet goed genoeg. Er gebeurt bovendien te weinig om de kwaliteit van het water te verbeteren. Daardoor staat de kwaliteit van drinkwater onder druk, concludeert het RIVM in een rapport.

Die conclusie is opvallend, omdat al jaren bekend is dat het niet goed gaat met de kwaliteit van het water. Onder andere vervuiling door de agrarische sector is een groot probleem. Er komen nog steeds te veel meststoffen en resten van bestrijdingsmiddelen in het grondwater en rivierwater terecht.

Tegelijkertijd lijkt de agrarische sector juist weinig betrokken bij oplossingen. Er is veel overleg en voorlichting, maar echt effectieve maatregelen die ervoor zorgen dat er minder vervuilende stoffen in het water terechtkomen worden weinig genomen.

Drinkwater maken steeds duurder

"Het is niet zo dat er straks geen schoon water meer uit de kraan komt, maar de praktijk is wel dat het zuiveren steeds moeilijker wordt", zegt RIVM-onderzoeker Monique van der Aa. Het Nederlandse drinkwater komt uit de grond en de rivieren. "Er zit steeds meer verontreiniging in, zoals nitraten uit mest, lozingen vanuit de industrie en stoffen als PFAS. Daardoor moet er steeds meer geld en energie in worden gestoken om schoon drinkwater te maken."

Mest en bestrijdingsmiddelen zijn een belangrijke oorzaak voor de slechte waterkwaliteit, zo constateert het RIVM. Om daar wat aan te doen zijn provincies ook afhankelijk van de vrijwillige medewerking van de agrarische sector. En dat blijkt moeilijk voor elkaar te krijgen, concludeert het RIVM. Het gevolg is volgens de onderzoekers dat echt effectieve maatregelen waardoor schadelijke stoffen überhaupt niet in het water terechtkomen te weinig worden genomen.

Industrie en rioolwaterzuivering

Het RIVM constateert dat provincies en het Rijk vooral makkelijke maatregelen nemen. Er wordt veel geïnvesteerd in overleg en voorlichting, maar overheden nemen relatief weinig maatregelen die echt een verschil maken, zien de onderzoekers. "Denk aan minder gewasbeschermingsmiddelen, minder mest, minder chemische stoffen lozen. Dat gaat niet vanzelf, daar moet je in investeren."

De waterkwaliteit is niet alleen afhankelijk van maatregelen in de agrarische sector. Om het rivierwater schoner te krijgen, zijn ook maatregelen nodig bij de industrie en de rioolwaterzuiveringen. Ook komen er in het buitenland schadelijke stoffen in de rivieren terecht. Dat water stroomt uiteindelijk door de Nederlandse delta.

Het RIVM vindt dat Den Haag de regie moet pakken, want nu is niet altijd duidelijk wie verantwoordelijk is voor welk onderdeel. Bij het verbeteren van de waterkwaliteit zijn veel overheden betrokken: het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen.