De ultieme strafschop bestaat: 'Oude stempel, inclusief Koeman, staat er niet voor open'
Oranje en strafschoppen. Het is nooit een fijne combinatie geweest. Met de verloren penaltyserie tegen Argentinië op het WK in Qatar als recentste voorbeeld.
Nederland won op EK's en WK's slechts twee van zijn acht strafschoppenseries, die op het EK van 2004 tegen Zweden en op het WK van 2014 tegen Costa Rica. Zes keer ging het dus mis.
Richting de achtste finale tegen Roemenië van vanavond (18.00 uur), de eerste knock-outwedstrijd van Oranje op dit EK, gingen we op zoek naar antwoord op de vraag: is de perfecte strafschop te trainen?
Koeman niet overtuigd
Bondscoach Ronald Koeman vertelde in aanloop naar het EK dat de penalty geen voorkeursbehandeling krijgt in zijn voorbereiding.
"Strafschoppen zijn altijd een thema, maar dat zijn corners en vrije trappen ook", zei Koeman. "Ik ben er nog steeds van overtuigd dat je strafschoppen niet helemaal kunt trainen met de hulp van psychologen. Het gaat om het moment. Dat kun je niet trainen."
Louis van Gaal, de vorige bondscoach, benaderde de strafschop juist zeer serieus. Hij schakelde zelfs de hulp in van voormalig volleybalcoach Peter Murphy, die de keepers speciale strafschoptrainingen liet afwerken. Uiteindelijk werd Oranje alsnog uitgeschakeld na penalty's, door Argentinië.
De Nederlander Gyuri Vergouw schreef twee voetbalboeken over de kunst van de strafschop. Vergouw is statisticus en werkt als organisatie-adviseur. En na ruim twintig jaar studie op de penalty weet hij er behoorlijk wat vanaf.
De strafschopprofessor vindt dat de penalty nog altijd een ondergeschoven kindje is.
De strafschop wordt door menig trainer en analist als een loterij weggezet. Hoe zie jij dat?
"Een strafschop is naar mijn mening absoluut te trainen. Ze willen het hier in Nederland alleen niet horen. Ze geloven er niet in omdat men al jarenlang roept dat het een loterij is. Maar dat is in mijn ogen niet zo. Men roept dat vooral om maar de druk bij die spelers weg te halen."
"Echter, juist doordat men roept dat het een loterij is, voert men de druk op de spelers op. Als je vooraf al weet dat de kans groot is dat je gaat missen, gaat dat waarschijnlijk ook gebeuren. Als je weet dat je erop kan trainen en dan veel minder mist, voel je je zekerder, toch? We laten het echt op dit punt liggen."
"Ik heb voormalige bondscoaches telkens mijn adviezen aangeboden, maar van Frank Rijkaard, Marco van Basten, Dick Advocaat, Louis van Gaal en ook Ronald Koeman heb ik nooit een reactie mogen ontvangen."
"In mijn ogen moet je bij een strafschop niet alleen het psychologische aspect belichten, maar ook de statistische, technische en persoonlijke kant. Ik heb de elementen samengevoegd en gevormd tot een advies."
Wat is er dan nodig voor een perfecte penalty?
"Mijn eerste tip: zorg dat je gewoon goed voorbereid bent. Weet wat je moet doen. Je weet dat het stressvol kan worden, maar stress heb je in alle soorten en maten. Omarm die stress ook een beetje. Te veel stress is niet goed, maar te weinig ook niet. Het gaat erom de juiste penaltynemers te vinden die het midden hierin weten te vinden."
"Ten tweede: neem een goede aanloop van minstens vijf meter. Dan heb je een goede snelheid die je weer aan de bal kunt doorgeven. En tip nummer drie: schiet de bal altijd in de hoek, en het liefst hoog. Dat mogen we van profvoetballers verwachten, maar schiet die bal in ieder geval in de hoek."
"En neem altijd de tijd voordat je schiet. Je ziet Cristiano Ronaldo, een van de succesvolste strafschopnemers van deze tijd (die gisteren nog een strafschop miste, red.), bijvoorbeeld na het fluitsignaal altijd nog even ademhalen voor zijn aanloop. Wacht nog een of twee seconden, kom tot rust. Uit onderzoek blijkt dat je na het fluitsignaal nooit meteen naar die bal moet rennen."
Wat adviseer je keepers?
"We weten uit onderzoek dat een keeper het best zo lang mogelijk kan wachten. Totdat je bijvoorbeeld weet waar de nemer van de strafschop het standbeen neerzet."
"De positie van het standbeen vertelt doorgaans veel over in welke hoek de penalty gaat. Een korte aanloop duidt er vaak op dat de nemer verwacht dat de keeper een hoek uitkiest."
Hoe kijkt de jongere trainersgeneratie tegen uw benadering aan?
"Ik merk nu dat zij hier veel meer voor openstaan. Ik denk bijvoorbeeld dat iemand zoals Arne Slot hier zeker naar zou willen luisteren. Hij komt uit de cultuur van AZ, waar ze veel met data werken. En hetzelfde geldt voor René Hake. Dit soort trainers pakt het wel op."
Tot slot. Mocht het tegen de Roemenen op strafschoppen aankomen, wie moeten ze dan nemen?
"Ik zou Stefan de Vrij, Bart Verbruggen en Daley Blind naar voren schuiven. En toch ook Memphis Depay, want om hem kun je niet heen. Virgil van Dijk is dan mijn vijfde keuze, want ik neem aan dat hij van zijn ervaring in Qatar heeft geleerd."
"Ik vind dat dit vijftal een goede trap heeft en bovendien beschikken deze spelers over een stabiele persoonlijkheid. Ja, in hen zou ik het wel zien zitten..."
