Aanvoerder Van Dijk waarschuwt Oranje: 'Misschien overschatten we onszelf wel'

• Thierry Boon

  volgt het Nederlands elftal

Daar zaten ze dan, de aanvoerder en vice-aanvoerder van het Nederlands elftal. Klaar om het journaille tekst en uitleg te geven na het debacle van Berlijn, de 3-2 nederlaag tegen Oostenrijk. Je zou bijna vergeten dat Oranje nog maar vier zeges verwijderd is van de Europese titel.

Virgil van Dijk en Nathan Aké zaten vrijdagmorgen niet voor niets achter de microfoons. Grote meneren in de Premier League, grote meneren in het Nederlands elftal. En communicatief vaardig. Handig in tijden van kritiek. Schuldbewust en nederig deden ze hun verhaal.

Opmerkelijk was een ontboezeming van Van Dijk, ergens halverwege, tussen neus en lippen door. "Misschien overschatten we onszelf wel qua kwaliteit", zei hij, waarna hij snel doorpraatte. Een uitspraak die vragen oproept. Heeft hij het met 'we' over de selectie, de media, de fans óf over allemaal?

Snel iets veranderen

Het was 26 minuten lang meer dan vermakelijk in Wolfsburg. Veel vragen, voldoende antwoorden. De boodschap van Van Dijk? Verantwoordelijkheid pakken, in de spiegel kijken en ermee aan de slag gaan. "Als we dit EK iets willen bereiken, moeten we snel iets veranderen."

Meteen na de wedstrijd tegen Oostenrijk (FIFA-ranking 25) had Van Dijk het al over een gebrek aan energie bij Oranje (7de). Een paar dagen later was de strekking van zijn verhaal nog precies hetzelfde. "Waar het vooral misging, is geen tactisch verhaal", aldus de verdediger, die daarmee de trainersstaf buiten schot houdt.

"Het gaat om de wil en duelkracht", zei Van Dijk. "De echte overtuiging miste gewoon. Daar hoeven we het niet met de staf over te hebben. Als spelers moeten wij daarin naar elkaar kijken. En dat hebben we de afgelopen dagen zeker gedaan."

Tegenvallende cijfers

Wie het spel van Van Dijk tegen Oostenrijk terugkijkt, ziet zijn rol bij de 3-2, als hij te dicht op de goal van Bart Verbruggen verdedigt en zo buitenspel opheft.

Verder valt op dat Van Dijk, van wie duelkracht een enorme kwaliteit is, vaak op meters afstand van een Oostenrijker staat. Het oogt, net als heel Oranje, afwachtend.

Volgens statistiekenbureau Opta won Van Dijk in de verloren groepswedstrijd 57 procent van zijn duels, terwijl dat percentage in Oranje doorgaans boven de zeventig procent ligt. Hij had geen intercepties en veroverde twee keer de bal, terwijl hij dat normaal gesproken ruim vijf keer per duel doet.

"Ik ben niet gek. Ik weet wat er beter kan en moet en daar werk ik aan", zei Van Dijk op het basiskamp in Wolfsburg over zijn matige optreden. "Dit seizoen is mij dat persoonlijk niet zo vaak gebeurd. Dan hoor je ook niets. Maar ik vind zelf ook dat ik daarin beter kan en moet."

"In Engeland zeggen ze altijd: lead by example. Dat is het begin." In de toonaangevende Premier League loopt men nog altijd met hem weg. Analisten bestempelen Van Dijk als de Rolls Royce onder de verdedigers. Het respect is enorm, net als het ontzag en de bewondering.

"De beste verdediger in de geschiedenis van de Premier League", concludeerde voormalig Engels-international Michael Dawson onlangs nog over de aanvoerder van Liverpool. Het is met zulke uitspraken in het achterhoofd hoe Van Dijk in Oranje wordt beoordeeld.

Kritiek raakt Van Dijk

Nee, hij loopt daar niet voor weg. De kritiek van Marco van Basten in Studio Fußball raakt hem, gaf hij toe. De verantwoordelijkheid die Van Dijk voor dit Nederlands elftal voelt, is enorm, het komt er alleen op het veld nog niet altijd uit.

"Ook in de communicatie kan het beter", weet Van Dijk. "Daarin moeten jongens de leiding nemen en ik ben daar één van." Kan de aanvoerder dit team ook tactisch bijsturen als dat gevraagd wordt? "Daarin moet iedereen zijn verantwoordelijkheid pakken", luidde het verweer.

"Want iedereen ziet weer andere dingen vanuit zijn positie. Tegen Oostenrijk ging het helemaal mis, omdat er verschillende dingen werden gedaan en we niet als eenheid opereerden. Daardoor werden de ruimtes groter en kwamen we elke keer te laat."

Elkaar de waarheid vertellen, dat is al langer een thema bij deze ploeg. En dat is de voorbije dagen ook echt wel gebeurd, vertelde Van Dijk. "Hoe we nu met elkaar hebben gesproken, voelt in mijn ogen anders aan dan in het verleden."

"Maar we kunnen nog zoveel zeggen, het gaat om daden. Het is nu tijd om het in de wedstrijd tegen Roemenië te laten zien." En of de kwaliteit van Oranje nu wordt overschat of niet, dat moet tegen de nummer 47 van de wereld toch kunnen.