Verliezen en mogelijk makkelijkere EK-route? Oranje wil er niets van weten

• Thierry Boon

  volgt het Nederlands elftal

"Om kampioen te worden moet je van iedereen winnen", luidt een eeuwenoud voetbalcliché. Maar niets is minder waar. Onderweg naar de mogelijke Europese titel kan het voor Oranje zelfs gunstig uitpakken om vanavond in het laatste groepsduel (18.00 uur) van Oostenrijk te verliezen. "We gaan voor de winst", klinkt het niettemin.

Bondscoach Ronald Koeman raakt voorzichtig de grasmat van het Olympiastadion in Berlijn aan. Hij kijkt eens goed om zich heen. Dat is lang geleden, beseft hij. "In 1999 was ik assistent-trainer bij FC Barcelona en stuurde Louis van Gaal me hierheen om Hertha BSC te analyseren." Uitslag 1-1.

Een kwarteeuw later betreedt Koeman onder een prachtige laagstaande zon het toch al zo imposante stadion als bondscoach van Nederland. Oostenrijk wacht. De derde en laatste groepswedstrijd voor Oranje op het EK van 2024. Nederland is al door, toch is de wedstrijd van groot belang.

Oranje kan namelijk nog als eerste, tweede of derde in de groep eindigen. "Wij willen gewoon eerste worden", zegt Koeman stellig. "Dat is in mijn optiek altijd het beste, omdat het ook betekent dat je meer vertrouwen krijgt, omdat je weer een wedstrijd wint."

Makkelijkere helft?

"We willen eerste worden en anders tweede", gaat Koeman verder. "De derde plek is in mijn ogen het minst gunstig voor de rest van het EK." Daaraan kun je twijfelen. En dat heeft alles te maken met het schema.

Aan de linkerkant daarvan komen namelijk in ieder geval de toplanden Spanje, Duitsland en Portugal terecht. Aan de rechterkant zijn Zwitserland en Italië zeker van hun plaats, op papier toch een stuk minder sterke ploegen.

Wordt Nederland groepswinnaar, dan komt het ook aan de rechterkant van het schema terecht en wordt de nummer twee uit groep F de volgende tegenstander. Dat is bij de huidige stand, met nog één duel te gaan, Turkije.

Eindigt Oranje als tweede, dan gaat het naar de linkerhelft van het schema en wacht de nummer twee uit groep E. Dat is virtueel België. En sluit Oranje de groepsfase als derde af, dan zijn er nog drie opties in de achtste finales, waar sowieso een groepswinnaar wacht.

Twee daarvan zijn op de ogenschijnlijk minder sterke rechterhelft, waardoor je als land in deze groep mogelijk liever derde dan tweede wordt.

Winstwaarschuwing

Dus is dinsdag het scenario mogelijk dat al snel duidelijk wordt dat de Fransen met grote cijfers winnen van Polen en dat het voor Nederland, met het oog op de mogelijke tegenstanders in de knock-outfase, gunstiger kan zijn om te verliezen en zo achter Oostenrijk als derde te eindigen.

Overigens zit daar wel een dikke, vette winstwaarschuwing bij. Daar is het laatste EK het beste voorbeeld van.

Toen lag de weg naar de finale open voor Nederland, met pas een topland in de mogelijke halve finales, maar het elftal vloog er verrassend genoeg al in de achtste finales uit tegen Tsjechië. Het werd de laatste wedstrijd van Frank de Boer als bondscoach.

Lange ballen Oranje?

Na het doelpuntloze gelijkspel tegen Frankrijk kwam er flinke kritiek uit Nederland. Marco van Basten, de EK-held van 1988, nam het woord 'schijterig' in de mond, terwijl Pierre van Hooijdonk het had over 'schijtbakkenvoetbal' van zowel Frankrijk als Nederland.

In het kamp van Oranje probeert men zich daarvoor af te sluiten, voor zover dat lukt. Daar heerst, zeker onder de pragmatische Koeman, het realisme. Om goede resultaten te boeken met dit elftal, waarbij alleen de verdediging uit Europese top bestaat, moet men zich aanpassen aan de tegenstander.

En dus kan het goed zijn dat Oranje, tegen de natuur in, tegen Oostenrijk vaker dan ooit de lange bal hanteert. Dat heeft alles te maken met de speelwijze van de Oostenrijkers, die zich kenmerkt door hoge druk en een flinke intensiteit.

Koeman waarschuwt: 'Anders slachten ze ons'

"Zij hopen dat wij in de opbouw korte passes blijven spelen, waardoor zij druk erop kunnen houden", weet verdediger Stefan de Vrij. "Als wij er dan niet onderuit kunnen spelen en zij veroveren de bal, zijn zij op hun gevaarlijkst. Dat moeten we absoluut voorkomen."

Wat dat betreft is de opdracht bij balbezit vergelijkbaar met de wedstrijd tegen Frankrijk. Geen gekke dingen doen, geduldig blijven, pas risico nemen als het risicoloos oogt en vooral geen ballen inleveren. "Dan slachten ze je", waarschuwt Koeman.