Duitsland op scherp bij start EK: tal van veiligheidsmaatregelen en controles

• 

  Chiem Balduk

  correspondent Duitsland

Los geht's! Vanavond trapt Duitsland in München het EK af, met de openingswedstrijd tegen Schotland. Zondag komt Nederland voor het eerst in actie. Van grote EK-koorts was in Duitsland tot vandaag nog weinig te merken, maar het geloof in een nieuwe sprookjeszomer zal ongetwijfeld opzwellen zodra het eerste fluitsignaal klinkt.

De Duitse autoriteiten zijn met het hoofd vooral bij de veiligheid rond het toernooi. Het is prioriteit nummer één, volgens minister Faeser van Binnenlandse Zaken. De tien speelsteden verwelkomen 2,7 miljoen supporters in hun stadions. Daarnaast worden zo'n 12 miljoen bezoekers verwacht in de fanzones. Allen moeten rekening houden met strenge veiligheidsmaatregelen.

Er is vooral vrees voor een terreuraanslag. Vorige week werd nog een mogelijke aanslag tijdens het EK verijdeld, met de arrestatie van een man die gelieerd wordt aan de Afghaanse tak van terreurgroep IS, IS-K. Hij had als bewaker tijdens het EK willen werken. Zo zijn er de afgelopen maanden meerdere terreurverdachten opgepakt. De zorgen zijn reëel: in Brussel werden vorig jaar twee Zweden gedood bij een aanslag rond een EK-kwalificatiewedstrijd.

Na de aanslag op een concertzaal in Moskou door IS-K is de alertheid opnieuw vergroot. Diezelfde groep zou eerder plannen hebben gehad voor een aanslag tijdens de kerstdagen in Keulen in 2023. Via een propagandakanaal van IS-K werd een oproep geplaatst om "de laatste goal te scoren in Berlijn, Dortmund of München", met daarbij een gewapende man. Het is volgens terreurexperts onwaarschijnlijk dat de groep een aanslag zo vooraf aankondigt, maar de video boezemde wel degelijk angst in.

Droneafweer en vlaggenverbod

Ministers, politie en organisatie benadrukken herhaaldelijk dat er geen 'specifieke dreiging' is, maar dat overal op wordt geanticipeerd. "Bij grote toernooien is er altijd een groter risico op terrorisme", aldus justitieminister Buschmann. De sussende woorden nemen niet weg dat een op vijf Duitsers aangeeft niet naar een public viewing te durven uit angst voor aanslagen.

Goed voorbereid is Duitsland zeker. De grenscontroles zijn sinds vorige week opgevoerd of, zoals in het geval met Nederland, heringevoerd. Voor de speelsteden is droneafweer aangeschaft en de brandweer heeft speciale ontsmettingsvoertuigen gekocht voor het scenario van een aanslag met een chemische of biologische wapens.

Speciale aandacht gaat uit naar de fanzones, omdat deze kwetsbaarder zijn dan goed beveiligde stadions. Neem de 'Fan Meile' in Berlijn; daar staan al weken stevige hekken en wegblokkades omheen, met onder meer mobiele palen die vrachtwagens moeten kunnen tegenhouden. Gewoon het gebied inlopen gaat niet: er gelden tassencontroles en een verbod op Israëlische en Palestijnse vlaggen.

Na de aanslag in Mannheim, waarbij een man instak op mensen bij een anti-islamprotest en zo een agent doodde, zijn in speelsteden bovendien lokale messenverboden ingesteld.

Hongaarse fans

In de speelsteden zijn de afgelopen weken allerlei noodsituaties geoefend. Die situaties liepen uiteen van een terrorist die inrijdt op een menigte tot een bomaanslag op een fanzone, zoals vorige week in Berlijn werd gesimuleerd. Bijna honderd nepgewonden werden gelijktijdig naar één ziekenhuis gebracht, die ze allemaal wist op te vangen.

Een ander veiligheidsrisico vormen de hooligans. Zij worden, net als de terreurdreiging, geanalyseerd vanuit een speciaal opgericht internationaal politiesamenwerkingscentrum. Vanuit dit commandocentrum werken agenten uit heel Duitsland met collega's uit onder meer Nederland. Het idee is dat op die manier geen enkele bekende hooligan ongezien door het land kan bewegen.

Volgens de Frankfurt Allgemeine Zeitung gaat er speciale aandacht uit naar de risicowedstrijden Engeland-Servië en Duitsland-Hongarije. In het laatste geval gaat het om de gevreesde 'Karpathische Brigade', die op sociale media een 'spektakel' heeft aangekondigd voor deze wedstrijd.

Vanuit supportersverenigingen klinken er zorgen over de hoeveelheid veiligheidsmaatregelen. Zij vrezen dat de spanningen leiden tot onnodig politiegeweld en te grote beperking van vrijheden, maar de politie benadrukt vooral 'de-escalerend' op te treden.

Tot slot zijn er zorgen voor cyberaanvallen en sabotage vanuit Rusland. Dat land is uitgesloten van dit toernooi. Er is daarom extra aandacht voor de bescherming van het Oekraïense team, zei minister Faeser eerder.

Drukte

De uitdagingen voor dit EK zijn onvergelijkbaar met die van het WK van 2006 in Duitsland, herhalen verantwoordelijke autoriteiten keer op keer. Tegelijkertijd wordt benadrukt dat het de sfeer niet mag verpesten. Bij de opening van de fanzone in Berlijn op woensdagavond leken fans ook niet afgeschrikt: vanwege de massale toestroom moesten de ingangen zelfs worden afgesloten. De voetbalkoorts lijkt er te komen.