Schuldenlast bedrijven neemt af, groep met problematische schulden krimpt
Ondanks de coronacrisis en energiecrisis zijn de schulden bij bedrijven de afgelopen jaren afgenomen. Dat concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in een analyse van de ontwikkeling en verdeling van schulden bij Nederlandse bedrijven tot 2022.
Volgens de onderzoekers is deze trend vooral te verklaren doordat de winsten zijn toegenomen. Ook kunnen bedrijven minder makkelijk leningen krijgen bij banken.
De regels voor banken zijn sinds de kredietcrisis strenger geworden. Ze moeten bijvoorbeeld hogere kapitaalbuffers aanhouden en strengere witwascontroles doen. Vooral leningen tot 1 miljoen euro worden vaak afgewezen door banken, mogelijk omdat banken hier niet genoeg aan verdienen.
Dat bedrijven minder schulden hebben, betekent dat ze beter in staat zijn om klappen op te vangen. Het CPB noemt ook een kanttekening: leningen zijn een manier om te investeren en productiever te worden als bedrijf. Als er te weinig wordt geleend, kan dat ten koste gaan van de economische groei.
Problematische schulden
De groep ondernemers met problematische schulden is sinds de kredietcrisis gekrompen van 6 procent van alle bedrijven in 2011 naar 3 procent in 2022. Onder die 3 procent vallen vooral kleine, jonge bedrijven. Zo kampt deze groep met zo'n 14 procent van de nog openstaande coronabelastingschuld.
Voor de stabiliteit van de Nederlandse economie zijn deze problematische schulden geen gevaar, zeggen de CPB-onderzoekers, omdat de groep klein is en het om relatief weinig schulden gaat.
Dat het aantal ondernemers met problematische schulden daalt, is ook te zien aan het aantal faillissementen. Dat daalde jarenlang, met vooral in de coronacrisis weinig faillissementen. Vorig jaar steeg het aantal faillissementen weer, maar het zit nog niet op het niveau van voor corona.
In andere Europese landen zijn de schulden bij bedrijven nog een stuk lager. Vooral in Spanje en Italië zijn de schulden flink gedaald. In Frankrijk zijn bedrijven juist meer schulden aangegaan, om zo meer te kunnen investeren.
Ook Nederlandse huishoudens hebben in vergelijking met andere landen hoge schulden. Wel namen ook die schulden de afgelopen jaren af. Volgens het CPB zijn zowel huishoudens als bedrijven beter in staat om klappen op te vangen dan een paar jaar geleden.
Geopolitieke spanningen
Vanuit een breder perspectief zijn geopolitieke spanningen een risico voor de Nederlandse economie, stelt het planbureau. Als voorbeeld wordt de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China genoemd, of de oplopende spanningen tussen China en Taiwan.
Omdat Nederland veel handelt met andere landen kunnen handelsbarrières en sancties een rem zetten op de economie, zeggen de onderzoekers. Ook kan onzekerheid ertoe leiden dat bedrijven minder investeren en mensen minder uitgeven.
Wel heeft de economie de coronacrisis en energiecrisis goed doorstaan, ook al koelde diezelfde economie de afgelopen tijd af doordat er minder geld werd uitgegeven en minder werd geïnvesteerd door bedrijven. Het is de verwachting dat de economie op de lange termijn blijft groeien, al zal het niet zo hard gaan.
Verder heeft de snelle stijging van de rente sinds de zomer van 2022 van min 0,5 procent naar 4 procent in september vorig jaar heeft niet tot problemen geleid voor de financiële stabiliteit in Nederland.
Vorige week verlaagde de Europese Centrale Bank de rente nog naar 3,75 procent. Het CPB verwacht dat de rente op de lange termijn weer zal terugkeren naar een historisch laag niveau. Investeerders nemen dan wel meer risico's, zo waarschuwt het planbureau.
