Staatssecretaris accepteert geen verder uitstel onderzeeboten-deal

Demissionair staatsecretaris Van der Maat (Defensie) gaat hoe dan ook door met zijn voornemen om vier onderzeeboten te bestellen bij het Franse bedrijf Naval. Als de Tweede Kamer volgende week dinsdag een motie aanneemt om het definitieve besluit uit te stellen om een heroverweging mogelijk te maken, dan zal hij die "nooit uitvoeren." Dat zei hij in een debat.

Op zich is er een meerderheid in de Tweede Kamer voor de deal met de Fransen. Maar er bestaat een kans dat de Kamer toch om uitstel gaat vragen. De SGP diende samen met Forum voor Democratie, SP en JA21 een motie in om de beslissing over te laten aan het nieuwe kabinet.

Of die motie een meerderheid krijgt, hangt af van twee fracties: de PVV en GroenLinks-PvdA. Die laatste partij is het op zich eens met de keuze die is gemaakt voor Naval, maar wil meer zekerheid dat een nieuw kabinet het hele project doorzet. Binnen de nieuwe coalitie wordt verschillend gedacht over de deal.

Daarom diende Kamerlid Nordkamp van GroenLinks-PvdA een motie in, waarin de nieuwe coalitie wordt opgeroepen om in het regeerprogramma, dat de nieuwe ministersploeg gaat schrijven, op te nemen hoe de voortgang van het project gewaarborgd wordt.

Die oproep moet wat Nordkamp betreft een meerderheid in de Kamer krijgen, anders overweegt hij zijn steun aan de hele deal in te trekken. "Dan moeten wij nog eens heel goed nadenken", waarschuwde hij.

De PVV heeft al langer twijfels over de bestelling bij de Fransen. Die partij vindt dat met die keuze de belangen van de Nederlandse industrie worden verkwanseld. Er lag ook een offerte van het Zweedse Saab, in samenwerking met Damen Shipyards uit Vlissingen.

De PVV zegt zich te realiseren dat uitstel van de deal tot problemen kan leiden. Het risico bestaat dan dat de marine een tijdje helemaal geen onderzeeërs meer heeft, omdat de huidige schepen uit de Walrus-klasse aan het eind van hun levensduur zijn.

Tomahawks

Maar Kamerlid Pool zei na de uitleg van het kabinet dat zijn zorgen over de deal nog niet weg zijn en dat hij nog geen duidelijkheid kon geven. "Dus dat kost nog wel een stukje beraadslaging in onze partij." Zijn twijfel zit vooral bij de onzekerheid die er is of er wel Amerikaanse Tomahawk-raketten op de boten geplaatst kunnen worden.

De Amerikanen zouden bezwaren hebben om hun raketten op Franse onderzeeërs te plaatsen. Maar volgens staatssecretaris Van der Maat zijn er geen aanwijzingen dat dat daadwerkelijk zo is. Wel moet uiteindelijk het Congres in de VS toestemming geven en daarom heeft hij nog geen garanties. "Maar dat had ook bij de andere werven gespeeld."

Ook het argument dat met de keuze voor Naval de Nederlandse maritieme industrie er bekaaid vanaf komt, klopt volgens de staatsecretaris niet. Het aandeel dat Nederlandse bedrijven zullen gaan leveren is bij de Fransen net zo groot als bij het voorstel van Saab en Damen.

Europese verkiezingen

Van der Maat deed een beroep op de PVV om de motie van de SGP niet te steunen. "U staat als grootste partij van Nederland voor een belangrijke beslissing. Het alternatief is vertraging en dat zet het voortbestaan van de onderzeebootdienst op het spel."

Bij partijen als de VVD, D66 en het CDA was er enige verbazing over de opstelling van PVV en GroenLinks-PvdA. CDA-Kamerlid Boswijk vermoedde een verband met de campagne voor de Europese verkiezingen, waardoor partijen zich nog willen profileren. "Gelukkig is de stemming na de verkiezingen van aanstaande donderdag", verzuchtte hij.