COA: duizenden opvangplekken van de baan na plan om spreidingswet te schrappen

Het voornemen van de nieuwe coalitie om de spreidingswet in te trekken, leidt direct tot verlies van duizenden opvangplekken voor asielzoekers. Dat schrijft het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de organisatie die verantwoordelijk is voor de opvang van asielzoekers.

Nu de toekomst van de wet onzeker is, zien steeds meer gemeenten af van plannen om opvangplekken te realiseren. Andere gemeenten stellen het besluit over nieuwe opvangplekken uit tot er duidelijkheid is over de toekomst van de spreidingswet. Volgens de organisatie gaan daardoor zo'n 2000 tot 2500 plekken verloren.

Hierdoor kunnen honderden mensen op korte termijn geen opvang krijgen, waarschuwt het COA. "Dit kan leiden tot een inhumane situatie en onverantwoorde druk op medewerkers", staat in het persbericht.

Nijkerk

Volgens het COA is Nijkerk een van de zeven gemeenten die de opvangplannen voorlopig afhoudt, zo bevestigt de organisatie desgevraagd. Iets wat meerdere media berichtten en ook demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel afgelopen weekend schreef op X.

Navraag bij de gemeente Nijkerk leert echter dat de plannen voor opvang niet zijn gestopt of gepauzeerd. De gemeente wacht alleen met een oproep aan bewoners om suggesties voor opvanglocaties te delen tot na de raadsvergadering van morgen.

De plannen worden dan nog een keer voorgelegd aan de gemeenteraad vanwege de aankondiging dat de spreidingswet wordt ingetrokken. In Nijkerk moet een azc plek gaan bieden aan 278 asielzoekers en moet er een opvanglocatie komen voor 24 alleenreizende minderjarige asielzoekers, zo valt te lezen in de lokale opvangnota.

Ook uit een belronde met gemeenteraadspartijen blijkt dat het overgrote deel nog altijd voor asielopvang in Nijkerk is. Zo zijn het CDA, ChristenUnie-SGP, VVD en De Lokale Partij voor. Die laatste partij voegt daar wel aan toe dat de aantallen die de spreidingswet voor de gemeente Nijkerk voorschrijft mogelijk naar beneden kunnen worden bijgesteld als de wet wordt ingetrokken.

Het COA zegt "aangenaam verrast" te zijn dat de opvangplannen in Nijkerk toch door lijken te gaan. Welke andere zes gemeenten de opvang zouden hebben gestopt of gepauzeerd, wil het COA niet zeggen. Ook deelt de organisatie niets over wat de basis is voor de berekeningen. "Het blijkt uit gesprekken die onze vastgoedadviseurs hebben", laat een woordvoerder weten. "We willen hier vooral een signaal mee afgeven."

Wet in februari ingegaan

Afgelopen februari trad de spreidingswet in werking, die regelt dat opvangplekken eerlijker over alle gemeenten worden verdeeld. Dat gebeurt op basis van het aantal inwoners en hoe welvarend een gemeente is. Als de gemeenten niet voldoende opvangplekken regelen, kunnen zij in het uiterste geval worden gedwongen op opvang te organiseren.

De wet moet leiden tot fors meer opvangplekken voor asielzoekers. Die zijn hard nodig, want de opvanglocaties van het COA zitten nu vol met asielzoekers die wachten op de beslissing of zij in Nederland mogen blijven, of met verblijfspapieren in afwachting zijn van eigen woonruimte. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), die de asielaanvragen beoordeelt, kan het tempo van de aanvragen niet bijbenen en loopt al langer tegen zijn grenzen aan.

'Het gras komt dichtbij'

Vorige week maakten PVV, VVD, NSC en BBB in hun coalitieakkoord bekend dat zij die spreidingswet van tafel willen. Toen waarschuwde het COA al dat "het grasveld in ter Apel weer heel dichtbij komt". Daarmee doelde het bestuursorgaan op de zomer van 2022, toen het aanmeldcentrum in Ter Apel zo vol was dat asielzoekers buiten moesten slapen.

Toen duidelijk werd dat de nieuwe coalitie de spreidingswet wil intrekken, leidde dat tot emotie bij VVD-staatssecretaris Van der Burg, die de wet door het parlement wist te loodsen: