Parijs: ‘Azerbeidzjan zit achter geweld Nieuw-Caledonië’
Frankrijk denkt dat het recente geweld in Nieuw-Caledonië wordt opgestookt vanuit het buitenland. Dat zou gebeuren vanuit de voormalige Sovjet-staat Azerbeidzjan. Dat land steunt onafhankelijkheidsstrijders in Nieuw-Caledonië.
Bij de demonstraties de afgelopen dagen wapperde - tot veler verrassing - de nationale vlag van Azerbeidzjan naast die van Nieuw-Caledonië, hoewel het land op bijna 14.000 kilometer afstand ligt. Betogers liepen met T-shirts met de opdruk: "Groupe d'Initiative de Bakou" (GIB), een lobbyorganisatie van Azerbeidzjan. In de hoofdstad Nouméa zijn foto's van de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev gesignaleerd.
De regering in Parijs spreekt van buitenlandse inmenging. Als het over Azerbeidzjan gaat: dat zijn geen sprookjesverhalen, dat gebeurt echt, zei minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin afgelopen week. "Een deel van de onafhankelijkheidsstrijders heeft afspraken heeft gemaakt met Azerbeidzjan."
Samenwerkingsverdrag
De regering in Bakoe ontkent de aantijgingen en spreekt van "leugens en ongefundeerde beschuldigingen". Maar op Nieuw-Caledonië wordt er niet geheimzinnig over gedaan. Een maand geleden ondertekenden het parlement van het overzeese gebiedsdeel en het parlement van Azerbeidzjan een samenwerkingsverdrag. "We hebben hulp nodig en zien geen andere mogelijkheid dan ons tot andere landen te richten", zei de Caledonische parlementsvoorzitter Roch Wamytan.
Het is al bijna een week onrustig op de Franse eilandengroep ten oosten van Australië. Betogers gingen de straat op, er werd geschoten en brand gesticht, er waren harde confrontaties met de politie en overal zijn blokkades opgericht door gewapende betogers. Tot nu toe vielen zes doden.
De directe aanleiding voor het geweld zijn de Franse plannen om meer Fransen op Nieuw-Caledonië stemrecht te geven. De oorspronkelijke bewoners, de Kanaken, zijn bang dat ze daardoor aan invloed verliezen. Parijs vermoedt dat Azerbeidzjan die spanningen aangrijpt om het verzet tegen 'de Franse overheersing' aan te moedigen.
Armenië
Volgens deskundigen is daar een politieke reden voor. Bij conflicten tussen Azerbeidzjan en Armenië de afgelopen jaren nam Frankrijk het altijd op voor Armenië. Vorig jaar beloofde Parijs nog militaire steun aan Armenië, "om zichzelf te verdedigen", zei de Franse minister van Buitenlandse Zaken destijds. "Het enige dat de machthebbers in Azerbeidzjan willen is wraak nemen op Parijs. De situatie in Nieuw-Caledonië interesseert ze niet'', zei historicus en Kaukasus-specialist Charles Urjewicz tegen Le Figaro.
Eén van de middelen daarvoor is de lobby-organisatie Groupe d'Initiative de Bakou. Die werd in juli vorig jaar opgericht in de Azerbeizdjaanse hoofdstad Bakou. Officieel is het doel van de organisatie om te strijden tegen kolonialisme en neokolonialisme.
Bij de oprichtingsvergadering waren onafhankelijkheidsstrijders aanwezig uit verschillende Franse landsdelen, zoals Nieuw-Caledonië, Martinique, Guyana en Polynesië. De GIB organiseert met regelmaat internationale bijeenkomsten om het Franse 'kolonialisme' aan de kaak te stellen. Afgelopen september gebeurde dat bijvoorbeeld bij de Verenigde Naties in New York.
Afgelopen week gaf de GIB een verklaring uit waarin 'het geweld van Frankrijk tegen burgers op Nieuw-Caledonië' wordt veroordeeld. 'Wij zijn solidair met onze Kanak-vrienden'. Het Instagram-account van de GIB is deels in het Frans geschreven en verspreidt onder meer de officiële verklaringen van Caledonische onafhankelijkheidsstrijders.
Onderzoeksjournalisten van de Franse tv-zender France 24 brachten in februari al in kaart hoe Azerbeidzjan al langer bezig is met een lastercampagne tegen Frankrijk.
Historisch knip-en-plak-werk
In december zette Bakoe twee Franse diplomaten uit en werd een Fransman gearresteerd op verdenking van spionage. De maand ervoor verscheen een video met kritiek op de Olympische Spelen in Parijs, verspreid via sociale media en fake-websites. De verspreiders ervan hadden banden met Azerbeidzjan, concludeerden de Franse autoriteiten. En de maand daarvoor richtte het Azerbeidzjaanse parlement een steungroep op voor Corsica, waar ook wordt gestreden voor onafhankelijkheid van Frankrijk.
Volgens deskundigen lijken de acties van de autoriteiten in Bakoe precies op wat de Sovjet-autoriteiten vroeger deden en de Russische autoriteiten nu doen. Het is bijna politiek-historisch knip-en-plak-werk, zei de onafhankelijke Azerbeidzjaanse politicoloog Altay Goyushov tegen France 24. "Azerbeidzjan was vroeger een Sovjet-staat. De vader van president Aliyev was een KGB'er, net als Poetin. Ze doen elkaar na. De retoriek tegen het Westen, de methodes tegen tegenstanders, de tactieken op sociale media: het lijkt allemaal precies op elkaar."
Toevallig of niet, op spandoeken in Nieuw-Caledonië zijn de afgelopen week ook al leuzen in het Russisch gezien: "President Poetin, bevrijd ons".
