Jongeren bereiken, dat was het hoofddoel van het grote Europese verkiezingsdebat in Maastricht. Het Theater aan het Vrijthof zat vol en buiten keken zo'n 250 jonge stemmers via een scherm mee hoe de deelnemers hen probeerden te overtuigen.
De verkiezingen voor het Europees Parlement zijn van 6 tot en met 9 juni. De spitzenkandidaten, oftewel de beoogde lijsttrekkers van de partijen die meedoen aan de verkiezingen, lieten in Maastricht zien waar ze voor staan. De centrale thema's waren klimaatverandering, veiligheid en de staat van de democratie. De standpunten daarover lagen soms mijlenver uit elkaar.
Er kwamen jongeren uit heel Europa naar Maastricht:
Zo kondigde de kandidaat van de rechts-populistische partij Identiteit en Democratie aan dat hij "tienduizend bureaucraten" wil ontslaan in Brussel. "En we beginnen met u", zei Anders Vistisen tegen Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie. Zijn koepelpartij wil een zo klein mogelijke invloed van de EU, die volgens Vistisen niet democratisch is.
Andere partijen, zoals die van de Nederlander Bas Eickhout, kwamen juist met een sterk pro-Europese boodschap. "In plaats van iedereen de les te lezen zouden jullie beter jullie eigen rommel kunnen opruimen", verweet Eickhout zijn politieke tegenstander Vistisen. De Nederlander kreeg een applaus voor zijn verwijzing naar schandalen bij een aantal nationale partijen die zijn aangesloten bij Identiteit en Democratie.
Von der Leyen begon haar pleidooi met een verwijzing naar haar eigen kinderen. "Zij zijn de afgelopen vijf jaar mijn grote motivatie geweest gedurende vele crises om op koers te blijven." Haar campagnestrategie is om zichzelf meer persoonlijk te profileren, bijvoorbeeld als moeder en minder als de leider van de Commissie. Haar slogan: Ursula2024.
Von der Leyen stelde dat alleen een verenigd Europa sterk staat, bijvoorbeeld tegen Rusland, en dat jongeren met hun stem een belangrijke bijdrage kunnen leveren. Er klonk kritiek van andere kandidaten over wat de Commissie onder haar voorzitterschap heeft bereikt.
'Halverwege maan'
Eickhout viel Von der Leyen aan op het afzwakken van de zogeheten Green Deal en de recente tegemoetkomingen aan protesterende boeren. "In 2019 noemde Von der Leyen het haar 'man-op-de-maan-project'. Maar stel je voor dat JFK opeens had gezegd: 'Misschien is halverwege de maan ook goed", zei Eickhout. Hij vertelde de jongeren in de zaal dat er veel meer investeringen nodig zijn: "We staan aan het begin van een marathon."
De linkse kandidaat Baier pleitte ervoor dat rijke mensen meer belasting gaan betalen. "1 procent van de bevolking is verantwoordelijk voor 50 procent van de uitstoot, pak hen aan." Hij verwees in zijn betoog naar de grote klimaatdemonstraties door jongeren.
Voor aanvang van het debat klonk eveneens harde kritiek op de Commissievoorzitter. Ze werd door een pro-Palestijnse activist uitgescholden voor oorlogsmisdadiger. In het debat leek Von der Leyen daar op terug te komen. Ze benadrukte dat het hoge aantal burgerslachtoffers in Gaza onacceptabel is.
Ook zei ze dat de EU "actie zal ondernemen" als Israël het aangekondigde offensief op de stad Rafah doorzet. Op welke actie ze doelde, werd niet duidelijk. Er volgde een luid applaus van jongeren in de zaal op de vraag van de Oostenrijker Walter Baier waarom Brussel geen sancties tegen Israël heeft overwogen.
Aan het einde kon het publiek van hoofdzakelijk jongeren stemmen wie van de politici in het debat de beste voorzitter van de Commissie zou zijn. Eickhout kwam daarbij als winnaar uit de bus. Over anderhalve maand wordt duidelijk hoe hij het bij de daadwerkelijke verkiezingen heeft gedaan.
