De Europese Commissie moet actie ondernemen tegen de verspreiding van online desinformatie in aanloop naar de verkiezingen in juni. Dat schrijven de Nederlandse Europarlementariërs Kim van Sparrentak (GroenLinks) en Paul Tang (PvdA) vandaag in een brief aan de Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie.
"Deze brief is een laatste noodkreet," zegt Van Sparrentak. "De Commissie moet nu echt aan de slag met de Russische desinformatie die op onze tijdlijnen op sociale media terechtkomt. Want online wordt nu iedereen beïnvloed."
De twee roepen de Commissie op tot het stoppen van aanbevelingsalgoritmen bij grote socialemediaplatforms. Door deze algoritmen krijgt iedere gebruiker een persoonlijk aanbod te zien. "Extreme dingen worden door de algoritmen bovenaan gezet, en dat is precies waar buitenlandse desinformatie, bijvoorbeeld door Rusland, op inspeelt."
Het duo hoopt dat de Commissie gebruik zal maken van de nieuwe Digital Services Act, waarin regels voor grote techbedrijven als Meta en Google staan. In geval van een extreme situatie kan volgens deze wet een crisis worden uitgeroepen waarin de Commissie meer bevoegdheden krijgt om bijvoorbeeld dit soort algoritmen aan te pakken.
Van Sparrentak: "We zitten op dit moment in een hybride informatieoorlog met Rusland. Zij proberen de Europese democratie te ondermijnen. Dat is een noodsituatie, waarin de Commissie dus wél strenger kan worden."
Desinformatieregels voor partijen
Desinformatie en buitenlandse inmenging stonden de afgelopen week sowieso hoog op de agenda van het Europees Parlement. Zo tekenden alle Europese politieke families voor nieuwe gedragsregels, waarin ze afspreken desinformatie tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen tegen te gaan. Zo beloven ze geen misleidende informatie te verspreiden en buitenlandse inmenging te voorkomen. De Europese Verkiezingen zijn van 6 tot 9 juni.
Ook debatteerde het EU-parlement woensdag over buitenlandse inmenging. Aanleiding was nieuws over het Russische desinformatieplatform dat in Tsjechië is opgerold en waaraan ook enkele Europarlementariërs werden verbonden. Volgens Politico hebben zestien Europarlementariërs gesproken met het platform Voice of Europe, onder wie de Nederlandse Europarlementariër Marcel de Graaff van Forum voor Democratie.
Wel of geen crisis?
De zorgen die Van Sparrentak en Tang hebben, worden dus breed gedeeld. Maar niet iedereen is het eens met hun aanpak. Voor VVD-Europarlementariër Bart Groothuis gaat het te ver om de aanloop naar de verkiezingen tot crisis te bestempelen. "In de wet staat dat je de Commissie extra macht kan geven bij grote veiligheidscrises, zoals een militaire aanval. Verkiezingen zijn geen crisis, maar een feest."
Mediawetenschapper Claes de Vreese aan de Universiteit van Amsterdam vraagt zich ook af of het stoppen van aanbevelingsalgoritmen de oplossing is. "Als je gaat sleutelen aan aanbevelingssystemen dan zullen partijen die desinformatie verspreiden andere manieren proberen te vinden om dat te doen. Bijvoorbeeld door meer te verspreiden in gesloten chatgroepen. Het is dus erg lastig om met dit soort algemene maatregelen alle buitenlandse inmenging tegen te gaan."
Maar dat er in aanloop naar de verkiezingen iets moet gebeuren om buitenlandse inmenging en desinformatie tegen te gaan, daarover zijn ze het in Brussel eens. "Deze verkiezingen zijn het moment suprême voor landen als China en Rusland als het gaat om buitenlandse beïnvloeding", zegt Groothuis. "De Europese Commissie moet zorgen dat de techbedrijven zich aan de afgesproken regels houden. Ze moeten laten zien dat de democratie ons menens is."
