NAVO-landen gaan op zoek naar meer steun voor Oekraïne
De NAVO-lidstaten gaan in hun militaire voorraden op zoek naar meer luchtverdedigingssystemen om Oekraïne te beschermen tegen Russische raketaanvallen. Dat hebben de landen afgesproken op de tweede dag van de viering van het 75-jarige jubileum van het bondgenootschap. Daarbij waren de ministers van Buitenlandse Zaken aanwezig.
De lidstaten spraken vandaag onder meer met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Koeleba. Hij vroeg de NAVO-landen om meer luchtverdedigingssystemen, vooral de Amerikaanse Patriot-systemen.
"Alle lidstaten begrijpen de urgentie", zei NAVO-topman Stoltenberg na het gesprek. "De landen gaan nu kijken in hun voorraden, of ze op welke manier dan ook meer systemen kunnen leveren. En natuurlijk om te zien of er voldoende munitie en reserveonderdelen zijn voor de systemen die er nu al zijn", zei hij.
Meer steun voor Oekraïne
Stoltenberg is blij met nieuw toegezegde steun aan Oekraïne van de afgelopen weken. Zo heeft Duitsland zo'n 600 miljoen euro toegezegd voor granaten, komen er vanuit de Britten 10.000 drones, levert Frankrijk raketten en heeft Finland een steunpakket ter waarde van 188 miljoen euro toegezegd.
Binnen de NAVO zijn ook plannen voor de langere termijn om een fonds van 100 miljard euro op te tuigen voor Oekraïne, waarmee het land gegarandeerd militaire steun krijgt. Of het er ook in die vorm van komt, is nog zeer onzeker; niet alle landen zien het zitten. De Oekraïense minister Koeleba zei erover dat hij het plan steunt, maar dat het op dit moment niet realistisch is; hij wees erop dat toezeggingen nu al vaak moeizaam of niet gestand worden gedaan.
Op de top werd ook stilgestaan bij de samenwerking met niet-NAVO-landen. Zo spraken de NAVO-leden samen met Australië, Japan, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea over samenwerking op het gebied van digitale en hybride oorlogsvoering. Ook spraken ze over de defensie-industrie en nieuwe technologie.
Biden: we blijven grondgebied verdedigen
De Amerikaanse president Biden heeft in een verklaring ook gezegd dat de Verenigde Staten het aan de andere lidstaten verschuldigd is om ieder stukje van het grondgebied te verdedigen. "De NAVO heeft standgehouden, ondanks plannen van tegenstanders om de eenheid te doorbreken", klonk het vanuit het Witte Huis.
Biden zegt ook dat de NAVO nu sterker dan ooit is, nu ook Finland en Zweden zijn toegetreden. Volgens de Amerikaanse president levert de NAVO ook veiligheid op voor de Verenigde Staten. Soortgelijke woorden kwamen er van de minister van Defensie, Austin, die benadrukt dat de Amerikaanse toewijding voor de NAVO er "vandaag en elke dag" is.
De woorden van Biden staan in schril contrast met die van Donald Trump, zijn Republikeinse tegenstander bij de aanstaande presidentsverkiezingen. Hij heeft meermaals openlijk getwijfeld aan het NAVO-lidmaatschap, omdat hij vindt dat Europese landen te weinig bijdragen. Op een campagnebijeenkomst zei Trump dat Rusland gerust NAVO-landen mag aanvallen als ze niet genoeg geld uitgeven aan defensie. Sinds die kritiek geven lidstaten wel meer uit aan defensie.
Rutte in juli de nieuwe baas?
De NAVO-viering krijgt in juli een vervolg, als het 75-jarige jubileum groots gevierd wordt in Washington met alle leiders van de NAVO-lidstaten. Mogelijk wordt dan ook de opvolger van Stoltenberg als hoogste baas bekend.
Demissionair premier Rutte heeft de steun van de meeste landen, waaronder de VS. Bronnen meldden eerder aan de NOS dat 28 van de 32 landen Rutte steunen.
Roemenië heeft met president Iohannis een eigen kandidaat en ook van Turkije en Hongarije is bekend dat ze nog geen steun voor Rutte hebben toegezegd. Mogelijk zou ook Slowakije twijfelen. De NAVO-landen moeten unaniem instemmen met de nieuwe secretaris-generaal.
De NAVO bestaat 75 jaar. Een overzicht van de belangrijkste momenten: