'Schurkenjager' Brody over Bouterseproces: 'Suriname voorbeeld voor wereld'

Wat er deze week gebeurde in Suriname gebeurt bijna nooit, zegt de vooraanstaande mensenrechtenadvocaat Reed Brody tegen de NOS. Brody, die vooral bekend is door zijn succesvolle zaken tegen oud-dictators, was de afgelopen tijd bij het Decembermoordenproces betrokken als waarnemer.

Dat proces kwam afgelopen woensdag na 41 jaar tot een eind. Desi Bouterse, oud-president van Suriname werd door het Hof van Justitie definitief veroordeeld tot 20 jaar cel voor zijn rol bij de Decembermoorden. De moorden waarbij vijftien politieke tegenstanders in december 1982 zonder proces geëxecuteerd werden.

"Het gebeurt bijna nooit dat landen een voormalig president veroordelen," zegt Brody. "De meeste mensen komen, als ze maar genoeg macht hebben, zelfs weg met massamoord of martelingen. Suriname is hierin een positieve uitzondering."

Gratieverzoek

Brody kan het weten. Hij strijdt al jaren tegen zware mensenrechtenschendingen. Zo werkte hij 18 jaar aan een zaak tegen oud-dictator van Tsjaad: Hissène Habré. Met succes, in 2016 werd hij, als eerste oud-staatshoofd door een Afrikaanse rechter veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor marteling en moord.

Ook speelde hij een belangrijke rol bij de rechtszaak tegen de Chileense dictator Pinochet, die uiteindelijk bij een bezoek aan Londen werd gearresteerd. Het proces tegen Bouterse volgde hij als waarnemer vanuit de internationale commissie van juristen. Dat is een organisatie van juristen uit verschillende landen die rechtszaken over de wereld toetsen aan het internationaal recht.

Of en wanneer Bouterse de gevangenis ingaat hangt af van de aankomende dagen. De oud-president heeft nog een week de tijd om een gratieverzoek in te dienen. Dat betekent dat zijn straf daarmee eventueel kwijtgescholden kan worden. Bouterse kan de uitslag van dit verzoek in vrijheid afwachten. De huidige president van Suriname, Chan Santokhi, moet akkoord gaan met gratie, maar die zei eerder al dat het onvermijdelijk is dat Bouterse de gevangenis in gaat.

Gerechtigheid

Het strafproces tegen Desi Bouterse begon al in 2007. Maar omdat hij in 2010 premier werd, kon hij op dat moment pleiten voor amnestie. In 2012 nam het Surinaamse parlement een amnestiewet aan. De zaak kwam hiermee enkele jaren stil te liggen.

Ook toen was Brody al betrokken bij het proces. Als woordvoerder van mensenrechtenorganisatie Human Right Watch zei hij in 2012: "Suriname heeft de plicht recht te doen aan de slachtoffers, om Bouterse en de andere verdachten te vervolgen. De misdaden zijn te erg om amnestie voor te krijgen."

In 2019 werd Bouterse alsnog veroordeeld, maar omdat hij in hoger beroep ging, duurde het toch nog vijf jaar voordat de definitieve veroordeling er kwam. "Na 41 jaar van omwegen, twist, gedraai, heeft Suriname nu toch de gerechtigheid gehandhaafd," zegt Brody.