Mongools teruggedrongen in Chinese regio Binnen-Mongolië, 'dit is culturele genocide'
Heropvoedingskampen zoals in Xinjiang zie je niet in de Chinese regio Binnen-Mongolië. Maar ook de ruim vier miljoen Mongoolse Chinezen ontkomen niet aan de hand van de regering in Peking, die minderheden 'meer Chinees' wil maken. Bij aanvang van het nieuwe schooljaar verdwijnt de Mongoolse taal uit de klaslokalen. "Onze taal en cultuur worden uitgeroeid. Dat is culturele genocide", zegt de Mongoolse mensenrechtenactivist Enghebatu Togochog.
Drie jaar terug al werd een drietal vakken in het Mongools geschrapt op Mongoolse Scholen. Voortaan zou Chinees daarvoor de voertaal zijn. Het leidde tot ongekende protesten in de regio. Ouders hielden hun kinderen thuis. Een lerares beweert dat ze zich daar niks van herinnert. "Geen idee, dat heb ik allemaal niet zo helder", zegt ze aan de rand van het plein van de Mongoolse school in Darhan Muminggan.
De ouders zijn het niet vergeten. "Na twee weken heb ik mijn dochter maar weer teruggestuurd naar school", vertelt een moeder. Onder druk van de autoriteiten. Er werd gedreigd met ontslag, er waren grootschalige arrestaties. "We moesten compromissen sluiten", zegt de moeder. Een eenzijdig compromis: alleen Peking kreeg zijn zin.
Je krijgt te horen dat je Chinees moet spreken om een beschaafd burger te zijn. Dat creëert het gevoel dat Mongools spreken niet beschaafd is.
De partijbaas van de regio beloofde dat het bij die drie vakken zou blijven, maar die belofte hield niet lang stand. "Integendeel", zegt hoogleraar Christopher Atwood van de Pennsylvania Universiteit, die de ontwikkelingen in dit Mongoolse deel van China op de voet volgt. "Het standpunt van de regering is alleen maar radicaler geworden."
Met als gevolg dat ook vakken als wiskunde en gymnastiek niet langer in het Mongools mogen worden gegeven. Het Mongools wordt een bijvak, zoals het Engels. Onduidelijk is in hoeverre alle scholen dat nieuwe beleid al hebben doorgevoerd, docenten praten er niet over. "Dat moet je maar aan iemand anders vragen", zegt een van hen, Chinese lesboeken onder de arm. Onbekende volgers hebben haar gewenkt: einde interview.
Vrijuit praten kan niet
Vrijuit praten is er niet bij in dit Binnen-Mongolië. Meermaals grijpen de volgers in. Ze trekken mensen weg voor de camera, anderen worden terug hun huis in gedirigeerd. "We hebben hier onze eigen wetten", zegt een van hen.
Haar witte Honda, zonder nummerbord, is een van zeker zes auto's in een colonne die onze bewegingen in de regio op de honderden kilometers lange reis nauwlettend volgt. 's Nachts kamperen sommige volgers in hun auto voor de deur van ons hotel. Anderen houden de wacht in de lobby, om tegen het ochtendgloren weer in actie te komen. Tot enkele jaren terug was dat alleen gebruikelijk in Xinjiang.
"Ouders in de regio bespreken hoe ze thuisscholen kunnen opzetten", zegt Togochog van het Southern Mongolian Human Rights Information Center in New York. Eenvoudig is dat niet. "Het is namelijk niet toegestaan je kinderen thuis te houden van school. Op sociale media zien we veel discussie over het nieuwe curriculum, maar alles wordt strak gecontroleerd."
Tot enkele jaren terug werd de Mongoolse minderheid goeddeels met rust gelaten. Van separatistische dreiging, zoals Peking in Xinjiang en Tibet zag, was geen sprake. "Het lijkt erop alsof er een probleem wordt opgelost dat helemaal niet bestaat", zegt Atwood.
Geaccepteerd
"De assimilatie werd tot op zekere hoogte geaccepteerd", zegt Marin Ekstrom, onderzoeker en publicist voor China Currents. Vaker dan andere minderheden bijvoorbeeld trouwen Mongolen met Han-Chinezen. "Het lijkt eerder ingegeven door paranoia. Atwood deelt die mening. "Ik denk dat de reden moet worden gezocht in het denken van de partij over nationale eenheid", zegt hij. "Het idee dat het belangrijk is dat iedereen dezelfde taal spreekt."
Het gros van de Mongoolse Chinezen spreekt goed standaardmandarijn. Dat ze nu geen bedreiging vormen geeft onvoldoende garanties voor de toekomst, lijkt de calculatie. "Of het Xi's plan was, weet ik niet", zegt Atwood. "Maar ik kan me niet voorstellen dat dit gebeurt zonder dat Xi heeft gezegd dat dit een goed idee is."
Meertalige straatborden
Straatnaamborden in de regio zijn meertalig, ook veel winkels in Darhan Muminggan hanteren naast Chinese karakters ook het Mongoolse schrift. Op televisie en social media is nog steeds Mongools te zien en horen. Maar de ruimte slinkt, zegt Ekstrom. "Je krijgt bijvoorbeeld te horen dat je Chinees moet spreken om een beschaafd burger te zijn."
"De Mongoolse bevolking wordt gedwongen de Chinese taal en cultuur te accepteren als superieur", zegt Togochog. Hij wijst daarbij ook op de propagandaleuzen. "Smeed een solide gemeenschapszin binnen de Chinese Natie", staat in grote gele karakters op een rood bord op het schoolplein in Darhan Muminggan. "Wat men bedoelt: wordt meer zoals de Han-Chinezen, een groep waar we taalkundig en cultureel niets gemeenschappelijks mee hebben", meent de activist, die spreekt van een culturele genocide.
'Er is geen kans op succes'
Kenners zijn het met hem eens. "Voorheen konden gezinnen zelf de keuze maken tussen Mongools en Mandarijnstalig taalonderwijs", zegt Ekstrom. "Dat die keuze is er niet meer is, is een grote rode vlag." Atwood is diezelfde mening toegedaan. "De partijstaat probeert minderheidstalen op een pad te brengen waarvan het zeker is dat ze langzaam verdwijnen."
De internationale gemeenschap lijkt zich weinig aan te trekken van de ontwikkelingen in Binnen-Mongolië. Missie geslaagd, zal de overtuiging zijn in Peking over de regio waar het verzet met succes lijkt te zijn gebroken. "Eerdere protesten tegen de onderwijshervormingen hebben laten zien dat er niets verandert", zegt Atwood. "Als er geen kans is op succes, waarom zou je het dan nog proberen?"
Bij de Mongoolse School in Darhan Muminggan kijkt een docent om zich heen. Hij denkt even na over zijn antwoord op de vraag hoeveel ruimte hij nog ziet voor het Mongools, wetende dat er geen veilige plekken meer zijn in zijn regio. "Wat kunnen we zeggen?" De leraar herpakt zich, en beantwoordt zijn eigen vraag veelzeggend. "Sommige dingen kunnen niet gezegd worden, daar zijn jullie je ongetwijfeld goed van bewust", zegt hij. Hij loopt weg, wordt nog even tot de orde geroepen door de volgers, maar mag dan toch door.
