Binnen-Mongolië wordt steeds minder autonoom, opstand lijkt gebroken
Tegenover de ingang van de Mongoolse middelbare school in Horqin staat een antiterrorisme-eenheid opgesteld. Een donkere wagen, geflankeerd door politieauto's. Niemand hoeft zich hier nog iets in zijn hoofd te halen, lijkt de belangrijkste boodschap.
Begin deze maand was de school het toneel voor een zeldzame botsing van Mongoolse minderheden met de Chinese autoriteiten. Net als in veel andere delen van de provincie Binnen-Mongolië, een op papier autonome provincie in het noorden van China, kwamen ouders ook hier in opstand. Ze wilden hun kinderen van school halen na de aankondiging dat de rol van de Mongoolse taal vanaf dit schooljaar zal worden afgebouwd en plaats moet maken voor Mandarijn.
Leerlingen braken door een politiebarricade heen, daarna bleven ze dagen weg:
"Ik was erbij toen het gebeurde", vertelt een Mongoolse leerling van achter het hek, op een verder muisstil schoolplein. Zijn naam wil hij niet geven. "Ik heb er niet aan meegedaan, ben binnengebleven in het klaslokaal. Waarom? Ik ben het niet met ze eens. Dit zal onze taal en cultuur echt niet uitroeien."
Vrijheid staat in grote witte karakters op grote rode propagandaborden aan de hekken naast de school, in Chinees én Mongools. Een van de twaalf socialistische kernwaarden zoals die gepropageerd worden door de communistische partij. De vraag is hoe vrij er vandaag nog gepraat wordt in dit deel van de Tongliaoprefectuur, in omvang anderhalf keer groter dan Nederland.
De assertiviteit van China lijkt in een stroomversnelling beland. Hoe dat zit, legt correspondent Sjoerd den Daas uit in deze video:
In de dagen na het protest publiceerden de lokale autoriteiten een lijst van protesterende ouders op sociaal mediaplatform WeChat. Tips die leiden tot hun arrestatie mogen rekenen op een beloning van 1.000 renminbi, zo'n 125 euro.
Een onbekend aantal ouders werd bedreigd met repercussies, waaronder baanverlies. Tientallen anderen zijn opgepakt. Daarmee lijkt de grootste weerstand gebroken. "Een groot deel van mijn klasgenoten is weer teruggekomen", is het enige wat de leerling op het schoolplein erover kwijt wil.
Dat het misschien wat rustiger is, zal wel komen door de epidemie.
Omwonenden houden zich op de vlakte. "Ze zijn op 1 september gewoon weer begonnen", zegt de Mongoolse uitbaatster van een restaurant naast de school vol overtuiging. Van protesten zegt ze niets gehoord te hebben. "Dat het misschien wat rustiger is, zal wel komen door de epidemie."
Dat lijkt onwaarschijnlijk. Corona ging grotendeels aan Binnen-Mongolië voorbij. Vanaf het begin van de epidemie registreerde de provincie slechts 77 gevallen van corona, één iemand overleed. Tongliao, waar Horqin deel van uitmaakt, telt zo'n 3 miljoen inwoners. Daarvan werden er volgens de autoriteiten slechts zeven positief getest op covid-19.
Opstand
In de afgelopen decennia heeft de overheid Han-Chinezen gestimuleerd zich te vestigen in de regio. Iets waar de Mongoolse gemeenschap begin jaren 80 al tegen in opstand kwam, bang om de eigen cultuur kwijt te raken. Het onderwijssysteem werd echter, anders dan in Tibet en Xinjiang, goeddeels ongemoeid gelaten. In de afgelopen jaren koos een groeiende groep Mongoolse ouders al voor Chinees onderwijs, bijvoorbeeld om de kansen op een baan buiten Binnen-Mongolië te vergroten, vooral in stedelijk gebied. Op de grasvlakten is dat een ander verhaal.
In een artikel in het Binnen-Mongools Dagblad stelden de autoriteiten dat er nog steeds "veel herders van jonge en middelbare leeftijd" zijn die de basisbeginselen van het Chinees niet beheersen. "Een belemmering voor individuen om uit de armoede te komen en een beperkende factor in de eenheid en harmonie binnen de regio." Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de protesten eerder "gehyped" door buitenlandse media.
Geen noodzaak
Mongolen zijn het daar niet mee eens. "Het Mandarijn van Mongoolse scholieren is juist sterk verbeterd", meent Zhaolig, die net zijn eindexamen gehaald heeft aan een Mongoolse middelbare school. "Er is dus helemaal geen noodzaak om het curriculum aan te passen. Het blijft onacceptabel, en zal ten koste gaan van de Mongoolse taal", zegt hij stellig over de doorgevoerde hervormingen in het Mongoolstalige onderwijs, die niet vooraf waren aangekondigd.
Toch lijken veel Mongolen te buigen voor de druk van de autoriteiten. "De meeste ouders zijn van mening dat ze het beleid toch niet kunnen veranderen", zegt Zhaolig via een beveiligde berichtenapp. "Ik heb er niks over te zeggen", zegt een vader bij een verder verlaten schoolplein tijdens een bezoek aan Agula, een herdersdorp in Tongliao. Dat het dossier uiterst gevoelig ligt, blijkt ook wel uit het feit dat de autoriteiten ons vervolgens twee uur vasthouden. Een officiële reden komt er niet, wel wordt gewezen op de epidemie.
In Horqin laten de Han-Chinezen doorschemeren wel klaar te zijn met de burgerlijke ongehoorzaamheid van de Mongoolse gemeenschap. "Men moet gewoon volgen wat de overheid zegt", vindt de 17-jarige scholier Zhang Qi. "Het is zeker belangrijk om de cultuur van minderheden te behouden, maar ze moeten niet te radicaal worden. De belangrijkste taal is en blijft het Chinees."
