China wil werken aan vrede, maar zwijgt over Oekraïne op 'Zomer-Davos'
Van de energietransitie tot de laatste technologische ontwikkelingen en de staat van de wereldeconomie; aan gespreksonderwerpen geen gebrek in de Chinese stad Tianjin. Maar de muiterij in Rusland en de oorlog in Oekraïne blijft op het 'Zomer-Davos' onbesproken.
"Ik heb een ontmoeting, ik moet er snel vandoor", zegt een van de prominentere Chinese aanwezigen, gevraagd naar de olifant in de kamer op de zomerse variant van het World Economic Forum.
Vijf jaar geleden is het alweer, dat Tianjin voor het laatst gastheer was van de bijeenkomst die normaalgesproken om het jaar plaatsvindt in de Chinese havenstad. Covid en de harde maatregelen daartegen gooiden roet in het eten. Beleidsmakers schreeuwen van de daken dat de deur voor buitenlandse bedrijven wagenwijd openstaat.
Veel veranderd
De PCR-testen die bij de ingang van het congrescentrum nog worden afgenomen, zijn de laatste stuiptrekking van China's strenge zerocovidbeleid. Dat werd begin dit jaar losgelaten, maar waar partijbonzen aanwezig zijn, gelden nog andere wetten en dus zonder wattenstaaf geen toegang tot de openingsspeech van premier Li Qiang.
"Ik ben erg blij dat we elkaar weer offline kunnen ontmoeten", zegt forum-deelnemer Xue Lan, dean van het Schwarzman College aan de Tsinghua Universiteit in Peking. "Drie jaar is er niemand geweest, veel buitenlandse media weten onvoldoende over de situatie in China. De informatie is eenzijdig: het is beter om het één keer te zien, dan honderd keer te horen."
Wie zijn ogen de kost geeft in Tianjin, ziet dat er inderdaad veel is veranderd. De literatuurhoek op het Zomer-Davos wordt, naast boeken over de communistische partij, nu gedomineerd door werken van Xi Jinping in alle grote talen. Bij vorige edities mocht WEF-oprichter Klaus Schwab altijd nog enkele - weliswaar geregisseerde - vragen stellen. Dit jaar bleek ook daar geen ruimte meer voor.
Geen techbazen, geen Russen
Een blik op het deelnemersveld vertelt wat op het 'Zomer-Davos' niet hardop gezegd mag worden. Bij de vorige editie stond Alibaba-oprichter Jack Ma nog op het podium in Tianjin. Nu niet. Sinds de overheid met de bezem door de sector ging steken de grote techbazen hun kop niet meer boven het maaiveld uit.
Russische deelnemers zijn er niet meer. Een deel van de buitenlandse bestuursvoorzitters koos ervoor forums in China links te laten liggen. De Amerikanen voorop, uit angst negatieve publiciteit in een tijd van geopolitieke hoogspanning.
"Sommigen in het Westen hypen het afbouwen van afhankelijkheden en risico's", zei Li in zijn speech voor de zaal met zo'n 1500 mensen. "Dat zijn valse voorstellen, een politiek instrument. Landen moeten elkaars succes mogelijk maken." Hij kraakte harde noten over de plannen van Washington en Brussel om te ontkoppelen van China of de-risken, zoals EU-voorzitter Von der Leyen het noemt. Risico's afbouwen, zeker in kritieke sectoren.
"Risico's moeten niet overdreven worden, overheden moeten zich niet overstrekken", zei Li. "De afgelopen jaren zien we ideologische confrontaties, haat en vooroordelen. Daden van omsingeling en onderdrukking, zelfs regionale oorlogen en conflicten. We moeten werk maken van vrede."
Wegwuifgebaar
De Russische invasie in Oekraïne, door China steevast 'het Oekraïne-probleem' genoemd, noemde hij niet bij naam.
Ook Liang Linchong doet dat niet. De plaatsvervangend directeur van de Nationale Hervormings- en Ontwikkelingscommissie, China's belangrijkste planningsorgaan, heeft net een uur mogen praten in een panel over China's Nieuwe Zijderoute. Hij maakt een wegwuifgebaar als hem na afloop wordt gevraagd wat de impact van de oorlog in Oekraïne is op Xi's ambitieuze infrastructuurplan. "U heeft geen interviewafspraak", zegt iemand die hem begeleidt.
Waar velen hadden gehoopt op stevige inhaalgroei in de eerste maanden zonder lockdowns blijft het herstel van de Chinese economie tot nu toe broos. Voor veel ondernemers is het sappelen. Niet voor de Canadees-Chinese Yu Xuefeng, de baas van Cansino, een van de deelnemers. "Wij maken vaccins, dus zijn tijdens de pandemie intensief aan het werk geweest", lacht hij. Zo lanceerde zijn bedrijf het eerste coronavaccin dat geïnhaleerd kan worden.
"Natuurlijk wil je als bedrijf inkomsten genereren, maar het is ook een kwestie van verantwoordelijkheid nemen om de pandemie onder controle te brengen. Maar onze investeringen houden niet op bij covid-19", zegt Yu, gevraagd of de beste tijd alweer achter hem ligt. "De pandemie heeft veel mensen doen inzien hoe kwetsbaar de gezondheidszorg is. We moeten manieren vinden om meer samen te werken."
