Rel rond Gary Lineker legt kwetsbaarheid van de BBC bloot
Het begon met bekende oud-voetballers Ian Wright en Alan Shearer. Ze wilden niet langer optreden als analisten bij de sportprogramma's van de Britse publieke omroep BBC. Andere commentatoren als Jermain Defoe en Alex Scott voegden zich bij de boycot en niet veel later volgden BBC-presentatoren als Colin Murray, Mark Chapman, Jason Mohammad en Leon Osman.
Allemaal besloten ze dit weekend het werk neer te leggen uit solidariteit met Gary Lineker, die vrijdag geschorst werd als presentator van het bekende voetbalprogramma Match of the Day. Het gevolg: de hele sportprogrammering op televisie en radio ligt dit weekend overhoop. Sommige BBC-programma's zijn van de zender gehaald. Andere, zoals Match of the Day, worden wel uitgezonden, maar dan zonder presentatie.
Kritische tweet
Aanleiding is een tweet van Lineker waarin hij felle kritiek uitte op het asielbeleid van de Britse regering. Begin deze week kondigde Downing Street een nieuwe strenge immigratiewet aan om de duizenden migranten tegen te houden die per boot het Kanaal oversteken.
Elke migrant die op illegale wijze het land binnenkomt, verliest voortaan het recht op asiel en wordt zo snel mogelijk uitgezet. De wet is omstreden, omdat die waarschijnlijk in strijd is met internationale vluchtelingen- en mensenrechtenverdragen.
Lineker haalde dinsdag op Twitter fel uit naar de regering. Volgens hem is het een "wreed" beleid dat gericht is op de "kwetsbaarste mensen". Hij vergeleek de taal van de regering "met taal die Duitsland gebruikte in de jaren 30". Vrijdag besloot de BBC-leiding dat Lineker voorlopig moet stoppen met presenteren, omdat hij het neutraliteitsprincipe van de omroep heeft geschonden.
Match of the Day is al sinds 1964 op de buis en is veruit het populairste sportprogramma op de Britse televisie. Elke zaterdag schakelen miljoenen mensen in om de samenvattingen van de Premier League te bekijken.
Sinds 1999 presenteert Gary Lineker, oud-aanvoerder van het Engelse voetbalelftal, het programma. Met zijn lichtvoetige tongue-in-cheek stijl is hij uitgegroeid tot een van de meest geliefde presentatoren.
Lineker schuwt het publieke debat niet. Via Twitter mengt hij zich geregeld in politieke discussies. Zo is hij een fervent tegenstander van Brexit en is hij kritisch op het immigratiebeleid van de Conservatieve regering.
De BBC heeft zijn uitlatingen altijd gedoogd, al geldt er een streng beleid voor politieke uitspraken van medewerkers. De omroep heeft onafhankelijkheid en neutraliteit hoog in het vaandel staan. Volgens de richtlijnen van het BBC-handboek mogen medewerkers op zender of via sociale media geen politieke standpunten innemen.
Die regel geldt in principe voor alle medewerkers, al wordt die het strengst toegepast bij nieuwspresentatoren. Medewerkers van andere programma's zoals sportuitzendingen en entertainmentshows hebben doorgaans meer bewegingsvrijheid.
Mikpunt van rechtse pers
Waarom greep de BBC bij Lineker dit keer wel en eerder niet in? Dagenlang beheerste Linekers tweet de voorpagina's van de rechtse pers, die moord en brand schreeuwde. Dit gaat dan ook over veel meer dan een rel rond een presentator.
De BBC geldt samen met de monarchie en de gezondheidsdienst NHS als een van de klassieke pijlers van de samenleving, maar het is een instituut dat onder druk staat.
Auntie beeb, zoals de omroep liefkozend genoemd wordt, is al jaren het mikpunt van rechtse tabloids als de Daily Mail en Conservatieve politici. Zij vinden de BBC te links en te "woke" en voeren campagne om de BBC financieel te kortwieken. Nadine Dorries, mediaminister onder Boris Johnson, kondigde vorig jaar aan de kijk- en luistergelden af te schaffen. Daarmee zou ze de belangrijkste inkomstenbron van de BBC wegnemen.
Eigen doelpunt
Zover kwam het niet, maar in dat vijandige klimaat is de publieke omroep kwetsbaar geworden. Rechtse media gebruiken elk schandaal om de BBC de oren te wassen en te ondermijnen. De omroepleiding lijkt dan ook gezwicht voor de druk van de rechtse pers om Lineker op een zijspoor te zetten.
De BBC benadrukt dat het om een tijdelijke schorsing van Lineker gaat. Maar hoe lang is tijdelijk? Lineker heeft laten weten dat hij niet bereid is zijn uitspraken in te trekken. Vooralsnog lijkt de BBC een spectaculair eigen doelpunt te hebben gemaakt nu een hele reeks presentatoren, commentatoren en analisten het werk heeft neergelegd. Wat begon als een simpele tweet is uitgegroeid tot een volwaardige crisis bij de Britse publieke omroep.
