Meer mensen op straat door overvolle maatschappelijke opvang

Steeds meer mensen belanden op straat omdat ze niet meer in de maatschappelijke opvang terechtkunnen. Het Leger des Heils zegt dat het aantal dak- en thuislozen dat aanklopt voor hulp in een jaar tijd met bijna 25 procent is gestegen.

Voor jongeren tussen de 18 en 22 is de stijging zelfs 50 procent. Het Leger des Heils noemt dat schrikbarend. "Als zij bij ons terechtkomen, is er vaak al heel wat gebeurd", zegt bestuursvoorzitter Harm Slomp in het NOS Radio 1 Journaal.

Slomp legt uit dat de dakloze jongeren ook wel 'bankslapers' worden genoemd. "Omdat ze in de eerste fase van hun zwervende leven van vriend naar vriend gaan en op de bank slapen. In die periode zijn ze moeilijk zichtbaar voor ons."

Na ruzie uit huis gezet

Jasper (22) en Charel (22) zijn twee jongeren die nu noodgedwongen op straat leven. "Ik ben op straat beland, nadat ik eerst op mezelf was gaan wonen", zegt Jasper. "Ik heb nooit geleerd om verantwoordelijk met dingen om te gaan en ben na een tijdje dakloos geworden." Voor Charel geldt dat ze ruzie met haar moeder kreeg, waarna zij het huis werd uitgezet.

Ze zitten al een aantal weken op een maatschappelijke opvangplek van het Leger des Heils in Venlo. Voor Jasper duurde het vier weken voordat hij daar terechtkon. De toekomst van deze twee jongeren is onzeker. "Voor zover ik weet, blijf ik de aankomende tijd nog hier wonen", zegt Charel. "Er is nog geen sprake van een andere plek waar ik naartoe zou kunnen."

Doorstroom stokt

Dat probleem ziet het Leger des Heils vaker. Jongeren blijven vastzitten in de maatschappelijke opvang omdat ze maar moeilijk doorstromen naar een woning of een plek voor begeleid wonen.

Gemiddeld is de verblijfsduur in de opvang ruim een jaar, terwijl het streven is om mensen binnen drie maanden te laten doorstromen. Daardoor zit de maatschappelijke opvang overvol en kunnen niet alle nieuwe daklozen er terecht.

"De cijfers van het Leger des Heils zijn een belangrijk signaal voor de druk op de daklozenopvang in het hele land", zegt Esmé Wiegman, directeur van de brancheorganisatie van maatschappelijke opvang Valente. "We krijgen van opvangplekken in het hele land signalen dat de druk de afgelopen tijd is toegenomen. Dat probleem hangt samen met de nijpende huisvestingsproblematiek."

Volgens Wiegman wil je met name jongeren niet te lang in een maatschappelijke opvang onderbrengen, omdat dit nadelig is voor hun herstel. "Als je daar aanklopt, ben je enorm door het ijs gezakt", zegt Wiegman.

Ze vervolgt: "In de basis krijg je op de maatschappelijke opvangplekken echt alleen opvang. Maar vaak hebben deze jongeren ook aanvullende hulp nodig, zoals begeleiding bij het op orde krijgen van inkomen, schulden en psychische nood."

Kwetsbaar

Jongeren als Jasper en Charel komen vaker op straat doordat ze soms te vroeg op eigen benen moeten staan. Zo moeten ze op hun achttiende uit de jeugdzorg, maar is er niet altijd direct volwassenenhulp.

"Er is in Nederland echt een scheiding tussen 18- en 18+", zegt Slomp van het Leger des Heils. "Rond dat jaar verliezen veel jongeren in de jeugdzorg een stukje bescherming. Als je dan toevallig net een duwtje de verkeerde kant op krijgt, wordt het ingewikkeld. En we denken dat de combinatie met corona jongeren extra kwetsbaar heeft gemaakt."

Ook worden jongeren nu soms nog op straat gezet vanwege de kostendelersnorm. Jongeren tot 21 jaar tellen daar nu nog voor mee. Zij moeten dan het huis uit, om niet gekort te worden op andere toeslagen omdat je met elkaar onder een dak woont. Vanaf 1 januari gaat die leeftijdsgrens overigens naar 27 jaar.

65 miljoen

Het Leger des Heils vermoedt dat het probleem nog groter is, omdat veel jongeren niet in beeld zijn bij opvangorganisaties. Daarnaast dateren de huidige cijfers van augustus; de ontwikkelingen van de afgelopen maanden zijn daar nog niet in meegenomen.

Binnenkort presenteert het kabinet een nieuwe aanpak om dakloosheid tegen te gaan. Eerder werd al bekend dat daar 65 miljoen euro extra per jaar voor beschikbaar is.