Unieke derde termijn voor Xi, maar vooral zijn partijkader verrast
"Ik ben opnieuw gekozen tot secretaris-generaal van de communistische partij", sprak Xi, over zijn niet geheel verrassende derde termijn als partijleider. Verrassingen waren er wel in het team dat Xi om zich heen heeft weten te verzamelen. Het zevenkoppige politbureau wordt verder gevuld met loyalisten van Xi.
Li Qiang, nu nog partijsecretaris in Shanghai, kwam als tweede man de Gouden Zaal in gelopen, waar de presentatie van het nieuwe Permanente Comité plaatsvond. Hij werkte eerder in de provincie Zhejiang onder Xi, daar die tussen 2002 en 2007 partijbaas was.
Dit voorjaar leken Li's kansen verkeken na een desastreus verlopen lockdown in Shanghai, maar daar lijkt Xi dus niet om te malen. De nummer 2 binnen de communistische partij krijgt normaalgesproken de titel van premier tijdens het Volkscongres, komend voorjaar.
Cai Qi, nu nog partijbaas in Peking, zal vermoedelijk de post krijgen van het Centrale Secretariaat. Ook hij geldt als nauwe vertrouweling van Xi. Net als Li werkte hij onder Xi in Zhejiang, onder meer als partijchef in de hoofdstad Hangzhou, waarna hij dankzij Xi snel mocht opklimmen op de communistische partijladder.
De presentatie van de nieuwe machthebbers in China:
Li Xi, nu partijbaas van de economisch belangrijke provincie Guangdong, krijgt vermoedelijk de leiding over de anticorruptiewaakhond van de communistische partij, de Centrale Commissie voor Discipline Inspectie (CCDI). Li geldt als oude vriend van Xi en zijn familie, en staat bekend om zijn onvoorwaardelijke steun voor Xi's anticorruptiecampagne.
Dat geldt ook voor Ding Xuexiang. Hij werkte onder Xi toen hij kort partijbaas was in Shanghai. Na Xi's promotie tot partijleider in 2012 haalde hij Ding naar Peking, waar hij geldt als een van Xi's belangrijkste assistenten. In de afgelopen jaren waren er weinig inspecties in het land waar Ding niet aan de zijde van Xi verscheen.
Nieuw tijdperk
De mannen zijn vanmorgen achter gesloten deuren aangewezen tijdens het Eerste Plenum, de eerste bijeenkomst van het nieuwe Centrale Comité na het Partijcongres, dat gisteren werd afgerond. "De revolutionaire beproevingen van de afgelopen eeuw, en de eerste tien jaar van het nieuwe tijdperk in het bijzonder, hebben onze partij sterker en dynamischer gemaakt", zei Xi in zijn eerste speech als nieuwe partijleider.
Het nieuwe tijdperk refereert aan zijn eigen ambtsperiode, waar voorlopig nog geen einde aan zal komen. Van de huidige leden binnen het Permanente Comité heeft niemand de leeftijd of ervaring om het over vijf jaar van Xi over te nemen, een ongeschreven regel waar hij vijf jaar geleden al mee brak. De weg naar een derde termijn als president ligt open, nadat termijnrestricties in 2018 werden geschrapt.
Dat Xi vertrouwelingen aanstelt is een riskante keuze. Ruimte voor een tegengeluid lijkt zo goed als verdwenen, een risico voor de weg voorwaarts. Gaat het goed, kan Xi de successen claimen. Leidt de corona-aanpak tot grotere sociale onrust of koelt de economie nog verder af, dan zal er ook sneller naar hem gewezen worden.
Wie is Xi, hoe komt hij zo machtig en wat wil hij met China? Je ziet het in deze video:
Naast de nieuwe namen keerden ook twee oude vertrouwelingen van Xi terug. Zhao Leji leidde in de afgelopen jaren de CCDI en wordt nu waarschijnlijk voorzitter van het Volkscongres, China's de facto parlement. Wang Huning, nu chef ideologie, wordt vermoedelijk voorzitter van de CPPCC en het Verenigd Front, een belangrijk adviesorgaan in het Chinese politieke systeem naast het Volkscongres.
Daarmee heeft Xi zijn klus met verve geklaard. De oude facties, zoals die van de Communistische Jeugdliga, waar ook Xi's voorganger Hu deel van uitmaakt, zijn uitgespeeld. Gister werd al duidelijk dat huidig premier Li Keqiang en vicepremier Wang Yang met pensioen zijn gestuurd. Vandaag bleek ook dat voor Hu Chunhua, nu vicepremier en kandidaat voor het premierschap, geen rol meer is weggelegd.
Gisteren ging het op de dag van de sluiting van het congres vooral over voormalig partijleider en president Hu Jintao. Op zeldzame beelden was te zien hoe de voorganger van Xi om onduidelijke redenen werd weggeleid uit de Grote Hal van het Volk.
De 79-jarige Hu liet zich uiteindelijk wegvoeren, maar leek daar zeker in eerste instantie niet aan mee te willen werken. Voor zijn vertrek gaf hij vertrekkend premier Li Keqiang nog een schouderklopje.
Xi reageerde nauwelijks op het incident:
Staatspersbureau Xinhua meldde gisteravond dat Hu ziek was geweest. Ene Liu Jiawen schreef op Twitter dat Hu voorafgaand aan de sluiting van het congres nog herstellende was van onduidelijke gezondheidsproblemen, maar er toch bij wilde zijn. "Toen hij zich tijdens de sessie niet lekker voelde, vergezelden zijn medewerkers hem voor zijn gezondheid naar een kamer naast de vergaderlocatie om uit te rusten. Nu voelt hij zich veel beter", zei deze Liu.
De tweet van Xinhua roept meer vragen op dan dat het antwoorden geeft. Het is onduidelijk wie deze Liu Jiawen precies is. Er is een directeur en lid van de partijcel bij Xinhua met dezelfde naam, maar het is niet bekend welke informatie hij zou hebben.
Bij politieke evenementen als het Partijcongres wordt niets aan het toeval overgelaten. Het blijft speculeren, maar als Hu inderdaad serieuze gezondheidsproblemen gehad zou hebben, of verward zou zijn, zouden ze hem vermoedelijk eerder al niet hebben toegelaten tot de Grote Hal van het Volk, zoals ook bij oud-leider Jiang Zemin het geval was.
Binnen China wordt er nog altijd niets gezegd over het incident met Hu. Staatsmedia zwijgen en op het Chinese internet wordt het onderwerp gecensureerd. De tweet is gericht aan het publiek buiten China, maar is weinig overtuigend. Inzage in de situatie rond Hu biedt het niet.
China en de wereld
Xi had ook nog een boodschap aan de internationale gemeenschap in zijn speech. "Net zoals China zich niet kan ontwikkelen als het geïsoleerd is van de wereld, heeft de wereld China nodig voor zijn ontwikkeling", in een referentie naar de toenemende confrontatie met het westen op het wereldtoneel.
"China zal de deur alleen maar verder openen", sprak hij, in de zaal waar vanochtend slechts een select aantal journalisten welkom was.
