Partijcongres van Xi begonnen, maar over zes dagen komen er pas antwoorden
In Peking is het Twintigste Congres van de Communistische Partij begonnen, de plek waar partijleider Xi Jinping breekt met geschreven en ongeschreven regels. Een hoogst ongebruikelijke derde termijn als partijbaas, het machtigste ambt in het land, lijkt een formaliteit.
Sinds vandaag zijn 2296 afgevaardigden van de Communistische Partij verzameld in de Grote Hal van het Volk in Peking voor het vijfjaarlijkse Partijcongres, uitverkoren via geheimzinnige verkiezingen onder de 96 miljoen leden. China's belangrijkste politieke bijeenkomst, veelal achter gesloten deuren, duurt zes dagen. Zaterdag is de sluitingsceremonie, een dag daarna wordt duidelijk welke partijleden mogen toetreden tot het zevenkoppige Permanente Comité.
Tijdens het Partijcongres worden de afgelopen jaren geëvalueerd, en de grote lijnen uitgezet voor de vijf jaren die volgen, en daarna. Op de dag van de sluitingsceremonie stemmen gedelegeerden over het werkrapport van het Partijcongres, aanpassingen in de constitutie van de partij en het anticorruptieorgaan. Ook kiezen ze een nieuw Centraal Comité, een 200-koppig partijorgaan aangevuld met zo'n 180 roterende leden, van waaruit het 25 leden tellende Politbureau en het zeven leden tellende Permanente Comité worden gevormd.
Zo zag de openingsceremonie eruit:
Tien jaar geleden, toen hij op het Achttiende Partijcongres werd aangewezen als nieuwe secretaris-generaal van de Communistische Partij, moest Xi het nog doen met de erfenis van zijn voorgangers. Inmiddels heeft hij grotendeels loyalisten laten toetreden tot de hoogste echelons van de partij en ligt de macht bij Xi. Vooraf staat alleen zijn naam vast, verwacht wordt dat hij zijn politieke bondgenoten naast zich neerzet.
De afgelopen decennia was het gebruikelijk dat, na de eerste vijfjaarstermijn van een partijleider, een potentiële opvolger zijn opwachting maakt op het rode tapijt in de Grote Hal. Daar brak Xi tijdens het vorige Partijcongres al mee. Geen van de leden van het Permanente Comité was destijds jong genoeg om het stokje vijf jaar later tijdens het Twintigste Partijcongres van hem over te nemen, en nog tien jaar te blijven zitten.
Ouder dan 68
Volgens ongeschreven regels kunnen alleen partijleden die tijdens het Partijcongres 67 jaar of jonger zijn toetreden. Wie 68 jaar of ouder is, treedt normaliter terug, al lijkt ook dat voor Xi geen heilig huisje meer te zijn. Xi is nu 69. Of er nu wel een mogelijke opvolger klaarstaat die de leeftijd en ervaring heeft om het over vijf jaar van hem te kunnen overnemen is nog ongewis, maar analisten achten dat onwaarschijnlijk.
Meer over wie de 69-jarige Xi is, hoe hij zo machtig komt en wat hij wil met China wordt besproken in deze video:
Grote koerswijzigingen worden tijdens dit Partijcongres niet verwacht, getuige ook de openingsspeech van Xi Jinping. Meer antwoorden komen er pas rond de sluitingsceremonie. De dag daarna mag het nieuwgekozen Centraal Comité in het Eerste Plenum stemmen over twee lijsten met namen die vooraf al zijn afgekaart. Naast het 25-koppige Politbureau gaat het om het Permanente Comité, het hart van de macht.
Wie krijgt welke positie?
Diezelfde middag, volgende week zondag dus, zal de uitslag van de geheime stemming worden bekendgemaakt. De zeven leden van dat Permanente Comité met Xi Jinping worden dan gepresenteerd in de Grote Hal van het Volk. Op basis van de volgorde van binnenkomst van achter het gordijn wordt duidelijk wie welke positie krijgt. Daarmee is deel één van de tweetrapsraket compleet.
In het voorjaar volgt deel twee van deze abnormale leiderschapstransitie, als gedelegeerden in dezelfde hal bijeenkomen voor het jaarlijkse Volkscongres. Nadat Xi termijnlimieten voor het presidentschap eerder al uit de grondwet schrapte, formeel het voorzitterschap van de Volksrepubliek, hoeft hij zijn derde termijn daar alleen nog maar op te halen. De nummer twee binnen het Permanent Comité wordt premier, de nummer drie voorzitter van het Volkscongres, China's afstempelparlement.
