Bellingcat komt Russische spion op het spoor door opvallende naam
Onderzoekscollectief Bellingcat is een Russische spion op het spoor gekomen die in Napels onder een valse identiteit is doorgedrongen tot de kringen van de NAVO.
De journalisten hebben tijdens hun onderzoek, dat tien maanden in beslag nam, een reeks aan opvallende bewijsstukken en bizarre anekdotes verzameld over 'Maria Adela Kuhfeldt Rivera', oftewel Olga Kolobova, die deze week zijn gepubliceerd. De bevindingen geven een onthullende kijk in de wereld van de Russische geheime dienst GROe.
Opvallende naam
Aanleiding van het onderzoek naar de spion was haar opvallende naam in een database met paspoortnummers van vermoedelijke Russische spionnen. Een paar jaar geleden onthulde Bellingcat al dat spionnen van GROe jarenlang valse paspoorten hebben gekregen met nagenoeg identieke, opeenvolgende nummers; de laatste drie cijfers van deze identiteitsnummers vormden het enige verschil.
In Maria Adela's paspoortnummer was zelfs maar één cijfer anders dan de Russische spionnen 'Ruslan Bosjirov' en 'Alexander Petrov', oftewel Aleksandr Misjkin en Anatoli Tsjepiga, de verdachten in de vergiftigingszaak van de voormalige dubbelspion Sergej Skripal.
"Maria Adela viel ontzettend op met haar niet-Russische naam", schrijft een van de onderzoekers, Christo Grozev op Twitter. "Was ze een onschuldige buitenlander die de Russische nationaliteit had verkregen, met per ongeluk een nummer dat in dat bereik (van de verdachte paspoortnummers, red.) viel?"
Sieradenontwerper
Daarop besloot Bellingcat zich in de mysterieuze vrouw te verdiepen. Via Google en sociale media kwamen ze erachter dat ze tussen 2013 en 2018 in Napels woonde, en daar een succesvol leven leidde als sieradenontwerper en socialite.
Daarnaast kwam haar naam voor op een lijst met bestuursleden van een Napolitaanse afdeling van de Lions Club, een liefdadigheidsorganisatie die wereldwijd opereert. De afdeling in Napels is opgericht door een medewerker van de NAVO in Italië. Behalve professionele, had Maria Adela ook romantische relaties met verschillende NAVO-officieren.
Haar sieradenlijn bracht ze aan de man onder de naam Sarein. Die was zo succesvol, dat ze in 2014 naar Bahrein reisde om een set manchetknopen te geven aan de toenmalige premier, prins Khalifa bin Salman Al Khalifa.
Aan haar nieuwe vrienden vertelde ze dat ze was opgevoed door pleegouders in de Sovjet-Unie, nadat ze door haar biologische Peruaanse moeder en Duitse vader was verlaten in Moskou tijdens de Olympische Spelen van 1980. Vandaar haar opvallende naam, met Spaanse en Duitse klanken.
Kanker
Toch waren er een aantal verdachte zaken waardoor Bellingcat door bleef zoeken naar de ware identiteit van de vrouw. In september 2018 verdween ze twee maanden lang van de radar, en vertrok ze met haar kat Luisa uit Italië. Haar vrienden begrepen niet waar ze was gebleven.
In november plaatste ze, na twee maanden radiostilte, een opvallend bericht op Facebook, waarin ze zei dat ze herstellend was van kanker.
De onderzoekers kwamen er echter achter dat Maria Adela naar Moskou was vertrokken. Dat deed ze op 15 september, een dag nadat Bellingcat onthulde dat GROe jarenlang met de opeenvolgende paspoortnummers had gewerkt.
Op 14 september, de dag van de publicatie, belden twee GROe-kopstukken met elkaar: het hoofd van de afdeling die militaire spionnen uitzond naar plekken in het buitenland, en zijn baas. De metadata van deze gesprekken zijn in handen van het onderzoekscollectief. Bellingcat kwam achter de echte naam van de vrouw: Olga Kolobova, geboren in 1982.
Toch zou het nog maanden duren totdat de journalisten de laatste bewijsstukken boven tafel kregen. Dat waren, heel simpel, de profielfoto's die de vrouw gebruikte op sociale media: die van Kolobova op Whatsapp was dezelfde foto als op het Facebookprofiel van Maria Adela.
Het volledige onderzoek is terug te lezen via Bellingcat. Kolobova woont momenteel in een nieuw appartement in een chique buurt van Moskou. Haar luxe sieradenlijn bleek overigens net als de identiteit van de spion nep: ze kocht de producten in via de Chinese webwinkel AliExpres.
