Hoe Shanali, Sjoerd en Tessa opgelicht werden met neptelefoontjes
De gesprekken komen geraffineerd over, zijn intimiderend en hebben uiteindelijk één doel: slachtoffers zover krijgen om zoveel mogelijk geld over te maken. In minder dan een jaar tijd hebben Engelse neptelefoontjes geleid tot 1,7 miljoen euro aan schade.
De NOS sprak drie mensen die zich hebben gemeld bij de Fraudehelpdesk en geld zijn kwijtgeraakt. In dit artikel lees je aan de hand van hun ervaringen, die op veel punten overeenkomen, hoe goed de criminelen voorbereid lijken te zijn.
De slachtoffers doen hun verhaal om anderen te waarschuwen, maar willen dat alleen hun voornaam wordt gepubliceerd. Het bedrag dat ze zijn verloren en hun verhalen zijn aan de hand van politie-aangiftes en bankafschriften geverifieerd.
Criminele activiteiten
Shanali, Sjoerd en Tessa lijken niks met elkaar gemeen te hebben. Shanali is een buitenlandse student die studeert aan een Nederlandse universiteit; Sjoerd is mede-eigenaar van een bedrijf; en Tessa woont al een aantal jaar in Zweden. Maar de boodschap die ze krijgen wanneer ze worden gebeld is hetzelfde: hun bsn-nummer wordt gelinkt aan criminele activiteiten.
Shanali verloor 2600 euro door de fraude. Ze vertelt hoe dat ging en wil mensen ervoor waarschuwen:
Het begint dus allemaal met een telefoontje. Sjoerd (die 66.000 euro verloor) wordt gebeld door de 'federal police', Shanali (2600 euro) en Tessa (2000 euro) worden gebeld door het 'ministry of justice'. Shanali krijgt een man aan de lijn die zich voorstelt als John Smith. "Hij zei dat ik op mijn kamer moest blijven en 24 uur lang het huis niet mocht verlaten. Ik mocht dit aan niemand vertellen."
Ze krijgen alle drie te horen dat hun geld moeten worden 'veiliggesteld'. "In totaal was het een proces van drie tot vier uur, heel bevreemdend", vertelt Sjoerd. "Ik ben daar zover in meegetrokken. Ik dacht dat zij hun best voor mij deden."
Als hij tegengas geeft in het gesprek, wordt er gedreigd met een juridisch traject. "Het is een en al manipulatie op een dusdanige geraffineerde wijze die ik nooit eerder heb meegemaakt en nooit weer hoop mee te maken."
Terwijl dit gebeurde hadden ze controle over mijn telefoon, ik kon dus niet iemand echt waarschuwen. Ze wilden me isoleren.
Tessa is op haar werk als ze het telefoontje krijgt. Net als Shanali en Sjoerd krijgt ze de vraag of ze een programma kan installeren, AnyDesk, zodat ze kunnen meekijken. De criminelen voeren alle handelingen uit. "Ik logde alleen in", vertelt Shanali. "Terwijl dit gebeurde, hadden ze controle over mijn telefoon, ik kan niemand waarschuwen. Ze wilden me isoleren."
Tessa kan de software niet installeren op haar werklaptop en krijgt de vraag om naar huis te gaan voor haar eigen laptop. "Toen zei hij vervolgens: zeg tegen je leidinggevende dat je naar huis moet voor een noodgeval en of je de rest van de dag vrij kan nemen", vertelt ze.
Toen ik dit eenmaal doorhad, ik werd min of meer wakker uit een soort hypnose, had ik al twee keer geld overgemaakt van mijn zakelijke rekening.
Shanali, Sjoerd en Tessa krijgen alle drie te horen dat de verbinding echt niet verbroken mag worden. Gebeurt dat toch, dan wordt er teruggebeld. Zelfs op de fiets naar huis, willen de criminelen dat Tessa aan de lijn blijft.
Uiteindelijk maken ze dus allemaal geld over. "Het waren allemaal rookgordijnen", zegt Sjoerd over de strategie van de criminelen. "Toen ik dit eenmaal doorhad, ik werd min of meer wakker uit een soort hypnose, had ik al twee keer geld overgemaakt van mijn zakelijke rekening."
Bank bellen en aangifte doen
Als Sjoerd goed en wel doorheeft wat er is gebeurd, probeert hij de fraudelijn van zijn bank te bellen. Dat lukt niet, waarop hij besluit naar het lokale kantoor te gaan. Uit correspondentie die in handen is van de NOS, blijkt dat de bank hem na onderzoek laat weten niks voor hem te kunnen doen. Hij doet ook aangifte, maar de politie laat hem weten dat ook zij verder niks voor hem kunnen doen.
Ook Shanali doet aangifte, maar krijgt dezelfde reactie. Tessa heeft geen aangifte gedaan.
Op alle drie is de impact van de gebeurtenis groot. "Die dag voelde ik me echt ziek, echt misselijk. 2000 euro is een hoop geld, maar het is vooral een principekwestie", zegt Tessa. "Ik voel me gewoon mentaal misbruikt. Het stomme is: je hoort er wel eens over, maar je denkt altijd: daar trap ik nooit in."
