In het Marokkaanse Nador is weinig te merken van migrantendrama bij Melilla

• Samira Jadir

  correspondent Marokko

De Marokkaanse vissersstad Nador ligt er kalm bij. Het is een populaire vakantiebestemming onder Marokkaanse Nederlanders met roots in de regio. Eind vorige maand haalde de stad om een hele andere reden het wereldnieuws: bij een bestorming van de Spaanse exclave Melilla, die grenst aan Nador, kwamen volgens Marokko ten minste 23 migranten om; mensenrechtenorganisaties spreken van 37 slachtoffers.

De lokale bevolking wil overal over praten, behalve over de laatste bestorming. "Wat moet ik zeggen? Het is nu eenmaal gebeurd", zegt een winkelier in het centrum. De 27-jarige Zakaria uit Nador begrijpt dat. "Ook al wordt er beweerd dat er vrijheid van meningsuiting is, mensen zijn toch bang om met de pers te praten."

Als je nu door de stad loopt, kun je je haast niet voorstellen dat er bij de grensposten een tragedie heeft plaatsgevonden. Van vluchtelingen uit de Afrikaanse Sub-Sahara-landen is geen spoor te bekennen. Het waren voornamelijk migranten uit dat deel van het continent die zich met stokken en stenen een weg naar Europees grondgebied probeerden te banen.

De Marokkaanse mensenrechtenorganisatie AMDH uit Nador verspreidde beelden van migranten die kermend op de grond liggen. AMDH bekommert zich als een van de weinigen om het lot van de migranten in het noorden van Marokko.

Op sociale media plaatst AMDH regelmatig foto's van mensen die bij de bestorming zijn omgekomen of vermist worden. Bijvoorbeeld van de 20-jarige student medicijnen Mohand uit Soedan. Hij kwam om het leven bij zijn poging om Europa te bereiken.

AMDH-voorzitter Omar Naji zegt dat hij en zijn collega's een groot risico nemen door dit werk te doen. Volgens hem worden migranten jaar in jaar uit geconfronteerd met de repressie van de Marokkaanse en Spaanse politiediensten. ''Wij hebben goede banden met de vluchtelingen die we opzoeken in de bossen en op andere plekken", voegt Naji toe.

Dit zijn de beelden die AMDH verspreidde:

De spanningen liepen drie dagen voor de bestorming hoog op. Eerst zouden de migranten door de Marokkaanse autoriteiten zijn verjaagd uit een provisorisch kamp in de bergen bij Nador. Na drie dagen zonder eten en drinken te hebben rondgezworven, zouden ongeveer tweeduizend mannen hebben besloten naar Melilla te gaan.

Ze liepen ook het risico om te worden gedeporteerd naar het zuiden van Marokko. Dat gebeurt vaker met migranten, blijkt uit het verhaal van Ousmane uit Guinee Conakry. Hij vertelt dat hij in de stad Laayoune op het nippertje aan deportatie ontsnapte toen er een inval werd gedaan in het huis waar hij verbleef. Hij weet niet waar zijn huisgenoten naartoe zijn gebracht.

Laayoune ligt in de Westelijke Sahara, een betwist gebied dat grotendeels onder controle van de Marokkaanse overheid staat.

Naji herkent deze verhalen. "Niet alleen mannen, ook vrouwen en kinderen worden verplaatst." Vanuit de regio Nador zijn volgens AMDH al 1300 mensen overgebracht naar andere steden in Marokko.

AMDH vindt dat uitgezocht moet worden hoeveel migranten bij de recente bestorming zijn overleden doordat ze niet op tijd medische hulp kregen. "Veel familieleden nemen contact op met onze organisatie voor nieuws en het is hun recht om antwoorden te krijgen", zegt Naji.

Volgens Zakaria heeft de plaatselijke bevolking van Nador geen problemen met de aanwezigheid van migranten. "Het sentiment van 'ze zullen onze banen afpakken' leeft hier niet. De meeste Marokkaanse jongeren hebben ook geen werk."

Dat is volgens hem de reden dat veel Marokkanen de migranten en vluchtelingen begrijpen. "Ze willen een betere toekomst in Europa, veel Marokkanen willen dat zelf ook."

Naji wil benadrukken dat de erbarmelijke situatie van de migranten vooral ook het gevolg is van een falend migratiebeleid van de Europese Unie. Zakaria is kritisch over de samenwerking tussen de Europese Unie en Marokko, op het gebied van migratie: "Waarom moet Marokko de waakhond voor Europa zijn?"

Nador maakte zich nu op voor de komst van Europese Marokkanen die hier vakantie komen vieren. Zij kunnen zonder problemen de grenzen oversteken; iets wat voor de meeste Marokkanen en voor de migranten slechts een droom is.