Protesten in Sri Lanka gaan over meer dan de economie
Hoewel premier Mahinda Rajapaksa vandaag is afgetreden, gaan de protesten in Sri Lanka door. Betogers eisen dat ook zijn broer, president Gotabaya Rajapaksa, opstapt. En niet alleen vanwege de zware economische crisis in het land.
Gotabaya Rajapaksa wordt ook beschuldigd van mensenrechtenschendingen. Hij zou misbruik hebben gemaakt van een omstreden anti-terrorismewet, vooral na de Paasaanslagen in 2019 en rond het einde van de burgeroorlog tegen de Tamil Tijgers in 2009.
Gemarteld
Nihal Serasinghe kan hierover meepraten. In 2007, toen hij journalist bij een vakbondsblad was en activist tegen de burgeroorlog, werd hij ontvoerd door wat hij beschrijft als een "ongeïdentificeerde gewapende groep". Deze overhandigde hem na twee dagen aan de TID, de terrorisme-afdeling van de politie. Gedurende die twee dagen werd hij hevig gemarteld, zonder dat hem werd verteld waarom.
"Ze bonden plastic zakken met benzine rond mijn hoofd totdat ik bijna stikte en bewusteloos raakte. Mijn handen en benen werden vastgebonden en zo werd ik over harde grond gesleept. Ik werd geslagen met harde pijpen."
Eenmaal bij de politie werd hij gedwongen een bekentenis te ondertekenen, die later tegen hem werd gebruikt in de rechtbank. Toen pas kreeg hij te horen dat hij werd vastgehouden onder de Prevention of Terrorism Act (PTA). Hij zat nog ruim zeven jaar in de gevangenis, voordat hij werd vrijgelaten.
Pas als hun wonden zijn geheeld, mogen ze hun familie en advocaat zien.
Mahinda Rajapaksa was destijds president en zijn broer Gotabaya de hoogste ambtenaar van het ministerie van Defensie. In die hoedanigheid was hij de baas van het leger en politie. Volgens het militaire hoofd van het leger voerde Gotabaya persoonlijk een speciale legereenheid aan waarmee critici zoals journalisten werden aangepakt, en het soms niet overleefden.
Op basis van de PTA mogen verdachten van terrorisme lange tijd zonder proces worden vastgehouden. Advocaat K.S. Ratnavale, die meer dan honderd mensen verdedigde die vanwege de wet werden opgepakt, zegt dat marteling zoals Serasinghe die beschrijft vaak voorkomt. "Meestal worden de slachtoffers eerst meegenomen naar geheime locaties. Pas als hun wonden zijn geheeld, na een paar maanden, mogen ze hun familie en advocaat zien."
Ook is het volgens hem niet ongebruikelijk dat de wet wordt misbruikt. "Meerdere schrijvers zijn gearresteerd onder deze wet. Mensen die een mening hebben die tegen het beleid van de regering is. Dat heeft niets met nationale veiligheid te maken. De wet wordt gebruikt naar gelang de grillen van de regering."
De demonstranten benadrukken eensgezind te zijn in hun kritiek op de president. Bij de protesten in Colombo, die al weken gaande zijn, hangen posters waarop vier handen elkaar vasthouden, met op elk het symbool van een andere religieuze groep in het land.
De meerderheid van de bevolking in Sri Lanka is boeddhistisch, maar er wonen ook moslims, hindoes en christenen. De Rajapaksa's hebben vooral aanhang onder de boeddhistische meerderheid. Maar nu iedereen onder de zware economische crisis lijdt, kan polariserende politiek hen niet meer redden. Ook wordt duidelijk dat de volkswoede om meer gaat dan alleen de economie. 'Gota Moordenaar' staat op een van de spandoeken.
"Hij is een oorlogsmisdadiger", zegt advocaat Ratnavale. "De Tamil-gemeenschap zegt dit al jaren en we hebben deze boodschap ook gebracht aan internationale platformen als de VN, Maar nu zegt het hele land het. Iedereen heeft zich nu volledig tegen hem gekeerd."
Uitgaansverbod
Vrijdag heeft Gotabaya de noodtoestand afgekondigd, wat het makkelijk maakt mensen zonder arrestatiebevel op te pakken. Ook is vandaag, nadat supporters van de regering kritische betogers hadden aangevallen en tientallen mensen gewond waren geraakt, een uitgaansverbod ingesteld.
Toch bleven mensen de hele dag de straat op gaan. Hoewel Gotabaya duidelijk niet van plan is op te stappen, geven de betogers voorlopig ook niet op.
