Straks ook Twitterbaas: de eigenzinnige en veeleisende Elon Musk

• Nando Kasteleijn

  redacteur Tech

Een kolonie op Mars, klimaatverandering tegengaan met elektrische auto's, hersenbeschadiging herstellen door een chip te implanteren: te veel ambities voor één mensenleven, zou je zeggen. Maar dat geldt niet voor Elon Musk.

Deze week kwam daar een nieuwe uitdaging bij: Twitter veranderen. Het bestuur van het onlineplatform is akkoord met Musks overnamevoorstel van 44 miljard dollar. De komst van de visionaire maar controversiële zakenman zorgt nu al voor onrust onder Twitter-medewerkers.

Opgevoed door boeken

Musk groeit op in Zuid-Afrika. De eerste acht jaar van zijn leven ziet hij zijn ouders weinig. "Ik ben opgevoed door boeken", zegt hij in 2017 tegen magazine Rolling Stone. Op z'n tiende gaat hij bij zijn vader wonen. Achteraf een slecht plan, zegt hij zelf: "Hij was zo'n slecht mens, je hebt geen idee."

Op school wordt hij jarenlang gepest, als jongste en kleinste in de klas. Pas na een groeispurt, rond zijn zestiende, kan Musk zich verdedigen. Op z'n zeventiende verruilt hij Zuid-Afrika voor Canada, waar zijn moeder vandaan komt. Daarna gaat hij studeren in de Verenigde Staten en richtte met zijn broer een softwarebedrijf op.

NOS op 3 neemt je in deze video mee in de wereld van Elon Musk, zijn futuristische ideeën én zijn macht:

In 1999 verkoopt Elon Musk het bedrijf. Het levert hem op zijn 27ste 22 miljoen dollar op. Dat geld investeert hij in de voorloper van betaaldienst PayPal. Als dat bedrijf wordt verkocht, krijgt Musk 180 miljoen dollar. Dat geld investeert hij in twee risicovolle en dan nog marginale projecten: ruimtevaartbedrijf SpaceX en de elektrische auto-onderneming Tesla.

In de jaren erna is er twijfel of die twee bedrijven wel succesvol kunnen worden. En pas sinds twee jaar doet Tesla het heel goed op de beurs, waardoor het vermogen van de ondernemer pijlsnel groeit. Musk is nu de rijkste mens ter wereld. Zijn aandelen in Tesla zijn voor de banken die hem geld lenen, een belangrijk onderpand voor de financiering van Twitter.

Musk is inmiddels wereldberoemd en steenrijk. Hij kan slecht tegen alleen zijn, vertelde hij onlangs aan Business Insider. In 2017 sprak hij daar ook al over in een interview met Rolling Stone. Zijn relatie met actrice Amber Heard was net over, wat hem pijn deed. "Ik wil nooit alleen zijn." Musk is drie keer gescheiden en heeft inmiddels acht kinderen.

"Mijn hoofd is gewoon te vol", zei Musk in 2020 in podcast Sway. "Het is alsof je te veel tabjes in je browser open hebt staan. Dan kun je de browser niet afsluiten en niet gaan slapen." Vorig jaar vertelde hij in een sketch in het tv-programma Saturday Night Live dat hij het syndroom van Asperger heeft.

Musk staat bekend als een free speech absolutist, ofwel iemand voor wie vrijheid van meningsuiting voorop staat. Met die insteek zal hij Twitter, als het platform eenmaal écht van hem is, ook gaan leiden. Dit staat wel op gespannen voet met zijn eigen gedrag, schreef Bloomberg vorige week verwijzend naar zijn tweets, openbare uitspraken en beleid binnen zijn bedrijven. Kritiek wordt door hem niet getolereerd.

Er is al jaren veel kritiek op de arbeidsomstandigheden bij Tesla. Zo loopt er een zaak van een toezichthouder in Californië over beschuldigingen van institutioneel racisme.

Eind 2018 publiceert Wired een diepgravend onderzoek naar de werkomstandigheden bij Tesla. Mensen werken er dertien uur per dag, zeven dagen per week, Musk intimideert medewerkers en er vallen veel ontslagen. De druk om veel auto's van het type Model 3 te produceren was destijds gigantisch.

Wat het voor Twitter betekent

Het karakter en de reputatie van Musk leiden tot onzekerheid op de werkvloer bij Twitter. Medewerkers vragen zich bijvoorbeeld hardop af of ze straks nog wel een baan hebben.

Wat hen niet geruststelt is dat Musk nu al openlijk kritiek levert. Dinsdag moest Vijaya Gadde, als topjurist bij Twitter verantwoordelijk voor het moderatiebeleid, het ontgelden. Een tweet van Musk dat haar handelwijze 'ongelooflijk ongepast' was leidde tot hatelijke opmerkingen aan het adres van Gadde. Het kwam Musk op kritiek te staan van een voormalig topman van Twitter.

Musks grillige karakter en zijn focus op vrijheid van meningsuiting voeden speculaties over zijn toekomstige rol binnen Twitter. Bijvoorbeeld over wie en wat er straks nog verwijderd wordt van het platform. De komende maanden zal hij daarover meer duidelijkheid verschaffen op een bekende plek: zijn Twitter-tijdlijn.