Henny Vrienten (1948-2022), van posterboy tot gelauwerd componist

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

Henny Vrienten hing in de jaren 80 in posterformaat in veel tienerkamers aan de muur. De zanger en bassist van Doe Maar was toen zelf al in de dertig, maar de band was mateloos populair bij tienermeisjes. Tijdens concerten van de band vielen ze massaal in katzwijm.

"Ik dacht: ik ben dertig en hier staan allemaal meisjes van twaalf, wat doe ik hier?", zei Vrienten daar later over tegen VPRO's 3voor12. "Achteraf heb ik gezien hoe mooi het was, vier van die ouwe hippies die een teeniebopperbandje werden."

Vanmiddag kwam het bericht dat Henny Vrienten is overleden, op 73-jarige leeftijd. Een terugblik op zijn leven:

Voordat hij bij Doe Maar kwam, had Vrienten al in diverse beatbands gespeeld en schreef hij muziek voor andere artiesten, zoals voor The Cats. Onder het pseudoniem Ruby Carmichael bracht hij twee singles uit en als Paul Santos een album. Samen met Ernst Jansz, de latere oprichter van Doe Maar, speelde hij in de begeleidingsband van Boudewijn de Groot en in de reggae-coverband The Rumbones.

Vrienten kreeg zijn eerste gitaar van zijn moeder en daar begon hij "wat op te pielen". Na een week of drie wilde zijn moeder wel eens een liedje horen. "Maar ik had geen interesse om net als alle anderen een Buddy Holly-liedje te leren. Ik was meteen op zoek naar mijn eigen noten."

In 1980 kwam Vrienten als basgitarist en zanger bij Doe Maar. De band bestond toen al twee jaar, zonder veel succes. Vrienten leverde meteen drie nummers voor het album Skunk waar op dat moment aan gewerkt werd.

"De band had al een plaat gemaakt, en om te bewijzen dat ik erbij hoorde, schreef ik in een middag drie nummers voor Ernst: Smoorverliefd, Sinds een dag of twee (32 Jaar) en De laatste X", herinnert Vrienten zich. "Drie kneiters. Ik was zeer competitief, en kennelijk verliefd. Meestal ben ik juist heel moeilijk met teksten schrijven. Voor ik een tekst af heb, is er heel wat water door de Amstel gestroomd."

Dit is een live-uitvoering van Smoorverliefd uit 1982:

Na het verschijnen van Skunk kleurde Nederland binnen enkele maanden groen en roze, de kleuren van het album. Doe Maar werd al snel de populairste Nederpopband ooit. De Bom was in 1982 de eerste nummer-1-hit voor de band en een jaar later kwam Pa als eerste single ooit op nummer 1 binnen in de Nationale Hitparade.

De concerten van Doe Maar ontaardden in hysterische toestanden die wel werden vergeleken met de Beatlemania in de jaren 60 en 70. Veel jonge meisjes vielen bij de concerten flauw en de angst dat het een keer verkeerd zou aflopen in de drukke zalen werd steeds groter.

Ook had Vrienten er grote moeite mee dat heel jonge meisjes voluit volwassen teksten als Je loopt je lul achterna meezongen. Toen er ook interne spanningen ontstonden, besloot de band er op 20 februari 1984 een punt achter te zetten.

"Toen we besloten uit elkaar te gaan, zei Ernst dat hij voor het eerst in jaren de vogels weer hoorde fluiten, en ik wist precies wat hij bedoelde", zei Vrienten daarover later in Libelle. "Ineens was de druk weg. Het was een gekte geweest, álles moest steeds in die tijd. Kranten vroegen zich af wanneer de eerste doden gingen vallen tijdens een concert van ons. De opluchting na ons stoppen was groot."

Vrienten ontwikkelde zich na Doe Maar tot een creatieve duizendpoot. Hij bracht een aantal soloalbums uit en produceerde de muziek bij tientallen films, waaronder Spoorloos, De Gulle Minnaar, Abeltje, Left Luggage en Sonny boy. In 1996 kreeg hij een Gouden Harp voor zijn bijdrage aan de lichte muziek. Ook ontving hij meerdere Gouden Kalveren en een Musical Award.

Kinderliedjes

In de jaren 90 vroeg Harry Bannink hem of hij hem wilde opvolgen als componist van liedjes voor Het Klokhuis en Sesamstraat. "Vijf jaar lang heb ik met hem gewerkt. Dat was echt fantastisch. Ik ging alleen maar naar die studio om naar zijn liedjes te luisteren, en letterlijk iedere keer ging ik naar huis met een minderwaardigheidscomplex", zei Vrienten daarover. Na het overlijden van Bannink in 1999 nam Vrienten diens taken helemaal over.

In 2000 begon het bij de voormalige leden van Doe Maar toch weer te kriebelen en werd een aantal reünieconcerten gegeven. "Er waren destijds veel redenen om dat niet te doen, maar de belangrijkste reden om het wel te doen was dat het ongelooflijk leuk was. Met diepe zielsgenoten de leukste muziek van de wereld spelen, voor een heleboel mensen", aldus Vrienten tegen 3voor12.

Hoogmis

In 2008 verscheen het album Aardige jongens, gemaakt door Vrienten, Frank Boeijen en Henk Hofstede. Het trio ging ook samen op tournee. In hetzelfde jaar stond Vrienten ook met het orkest Holland Symfonia in een aantal theaters met een eerbetoon aan Harry Bannink.

Vrienten schreef verder de muziek voor de musicals Ciske de Rat en Petticoat en maakte een documentaire over bekende Nederlandse gitaristen. In 2006 schreef hij samen met dj en producer Junkie XL voor de PvdA een campagnelied voor de Tweede Kamerverkiezingen.

Vrienten deed ook een aantal projecten buiten de muziek. Zo bracht hij in 2006 een dichtbundel uit en ging in 2008 een hoogmis van hem in première in de Janskerk in Utrecht.

Vreemde Kostgangers

In 2014 bracht hij voor het eerst in 23 jaar weer een soloalbum uit. Tijdens de bijbehorende tournee van En toch... werd hij begeleid door zijn zoon Xander, die bassist is bij Jett Rebel. Samen met zijn zoon speelde hij later ook in de huisband van het televisieprogramma De Wereld Draait Door.

Samen met Boudewijn de Groot en George Kooymans van de Golden Earring vormde hij het trio Vreemde Kostgangers, waarmee ze in 2016 langs theaters reisden. Er verscheen ook een gelijknamig album en binnen een jaar kwam het tweede album Nachtwerk uit.

Een nieuwe tournee van het trio werd door de coronacrisis stilgelegd. De tournee zou in 2022 worden hervat, maar werd definitief afgeblazen toen bij Kooymans de ziekte ALS was geconstateerd en niet lang daarna ook De Groot aankondigde dat hij zou stoppen met optreden.

Ook een afscheidstournee van Doe Maar kwam er uiteindelijk niet. Eerst gooide de coronapandemie roet in het eten en toen het er in oktober 2021 toch van leek te komen, werd de tournee op het laatste moment afgezegd wegens de ziekte van Vrienten.

Vanmiddag kwam het bericht dat hij is overleden. De uitvaart is in besloten kring.